بیماری های دندانی در خرگوش ها

مقدمه
امروزه بیماری های دندانی در خرگوش ها عوارضی شناخته شده اند و به عنوان عواملی در سایر اختلالات تشخیص داده شده اند.بنابراین شناخت این نوع بیماری ها و فیزیولوژی دندان ها امری مهم هم برای دامپزشکانی که با خرگوش ها سر و کار دارند است هم برای صاحبان این حیوانات.
خرگوش ها گیاهخوار هستند، و معمولا غذاییشان را طیفی از سبزیجات و گیاهان زبر و خشک را تشکیل میدهد.نکته ای که در مورد خرگوش ها خاص است این است که دندان های آنها ریشه باز است.یعنی دندانها تا پایان عمر توانایی رشد را دارند.یک خرگوش سالم که از غذایی درستی برخوردار باشد میتواند در حین جویدن غذا دندانهایش را هم کوتاه کند.

علائم بیماری های دندانی
نشانه های بیماریهای دندانی بسیار زیاد هستند و در برخی موارد ممکن غیر قابل تشخیص باشند.علائم اولیه ممکن است واضح نباشند و به سرعت صاحب حیوان را متوجه خود نکنند.در این حالت، خرگوش عادات غذایی خود را تغییر داده،از خوردن غذاهایی که جویدنشان سخت است دوری میکند و یا غذا را از دهان خود می اندازد.یا ممکن است در این دوره مقداری وزن خود را از دست بدهند یا پس از شانه کشی، هنوز هم نامرتب باشند.این حالت مخصوصا زمانی رخ میدهد که دندانهای پیشین بیش از حد رشد کرده باشند.علائم پیشرفته تر میتواند بزاق بیش از حد،کمبود اشتها،بوی بد نفس و از دادن مقدار زیادی وزن باشد.همچنین ممکن است حیوان به بیماری های دیگری از قبیل کار نکردن دستگاه گوارش،آبسه و آلوده شدن ناحیه ی چشم دچار شوند.

دلایل بیماری های دندانی
عمده ترین دلایل بیماریهای دندانی مریوط به ژنتیک و تغذیه ی حیوان میشوند.استعداد های ژنتیکی بسیار شایع است.متاسفانه با وجود تولید مثل در میان هم نژاد ها، خرگوش هایی متولد میشوند که مستعد این بیماری ها هستند.این مورد بیشتر هنگامی دیده میشود که دندانهای پیشین رشد بیش از حد داشته باشند و در انتها حالتی حلقه مانند پیدا کنند و به هم نرسند.این خرگوشها نیاز دارند که دندانهای پیشینشان هر 1-2 ماه یکبار کوتاه یا خارج شود.برخی خرگوش ها با جمجه هایی دراز متولد میشوند که خود میتواند منجر به انسداد دندانها شود.مطلب قابل توجه دیگر تغذیه است.بیشتر خرگوش ها از طیفی از پلت ها تغذیه میکنند.از آنجایی که این پلت ها حاوی مواد مغذی هستند و ساییده شده اند، نیاز به جویدن را در حیوان کاهش میدهند.دندانهای آسیا با رشد حیوان شروع به حلقوی شدن میکنند.با کمتر شدن سایش غذا که نتیجه ی کم شدن میزان جویدن است،آسیاهای پایینی به سمت زبان متمایل میشوند و آسیاهای بالایی به سمت گونه ها رشد میکنند.این تغییرات زمان گیر هستند و میتوانند باعث بوجود آمدن عارضه های ثانویه از جمله از دست دادن ناگهانی اشتها و عفونت شوند.خراب شدن کیفیت دندانها،عفونت و ازدیاد طول ریشه از دیگر بیماریهای دندانی محسوب میشوند.مشکلات استخوانی،ژنتیک و تغذیه از عوامل این بیماری ها محسوب میشوند.

تشخیص
از آنجایی که بیماری های دندانی از اهمیت فراوانی در خرگوش ها برخوردار است،امتحان بیماریهای دندانی باید جدا از سایر بخش های فیزولوژی گرفته شود.به عنوان بخشی از امتحان،دامپزشک ابتدا وضعیت عمومی،وضعیت پوست،ترشحات چشمی، را چک کرده،تورم زیر استخوان فک و رنگ بزاق که همه به بیماری های دندانی مربوط هستند.چک کردن دندان های پیشین بوسیله ی بلند کردن لبها و بررسی طول و چفت شدگی آنها انجام میشود.
اطراف گونه ها نیز برای بررسی وجود هر گونه شی تیزی بررسی میشود.دامپزشک ممکن است بخواهد با یک آینه ی طبی و یا اتوسکوپ وضعیت دندان های آسیا را هم مشاهده کند.اغلب دامپزشک موفق به پیدا کردن برجستگی هایی در این نواحی میشود و امتحان دندانی دقیق تر و پر کردن دندان های آسیا را پیشنهاد میکند.
امتحان دندانی تحت بیهوشی میتواند به راحتی بعد از یک آزمایش خون انجام شود.حیوان به صورت کامل چک میشود تا از آمادگی وی برای بیهوشی اطمینان حاصل شود.عوامل بیهوشی به مسائلی از قبیل سن و سلامت حیوان،مدت بیهوشی و مقدار مشکل بودن عمل بستگی دارد.داروهای ضد درد هم تزریق میشوند تا هم از استرس حیوان بکاهند و هم بازگشت وی از بیهوشی را راحتتر کنند.وسایل پیشرفته ای برای بررسی وضعیت دهان حیوان وجود دارند.از قبیل : باز کننده ی گونه ها،آینه ی مخصوص طبی و منبع نور مخصوص.الماس های برنده ی مخصوص و دریل دندانپزشکی برای از بین بردن برجستگی های بوجود آمده روی دندان ها و پر کردنشان استفاده میشوند.در سال های اخیر، وسیله ای برای تشخیص میزان بیماری بوسیله ی رادیوگرافی ساخته شده است.در حین بیهوشی، ممکن است نیاز به عکس گرفتن از ناحیه ی ریشه ها به کمک اشعه ی ایکس ری برای تشخیص ازدیاد طول و آبسه وجود داشته باشد.


منبع
ترجمه شده توسط : علیرضا زمانی