گروه محیطزیست - اسد افلاکی:
سالانه یک میلیون پرنده مهاجرحین زمستانگذرانی در ایران تلف میشوند.
 دکتر اسماعیل کهرم، پرنده شناس با اعلام این آمار میگوید: نتیجه بررسیها و تحقیقات نشان میدهد که یکسوم پرندگانی که در فصل زمستان به کشور ما روی میآورند بهدلیل خشکشدن تالابها و تخریب زیستگاههای زمستانگذرانی، مسیر خود را در طبیعت گم میکنند و براثر تهدیدات انسانی و حیوانی از بین میروند. به گفته این استاد حیات وحش، تالابها، آب بندها و آبخوانهای کشور ما هر ساله در فصل کوچ، پذیرای 3/5 میلیون پرنده مهاجر است.
این استاد حیات وحش درگفتوگو با همشهری افزود: هر سال در فصل کوچ پرندگان، بالغ بر 40هزار فلامینگو و 20 هزار پلیکان به دریاچه ارومیه روی میآوردند بهطوری که سطح دریاچه از انبوه پرندگان پر میشد اما اکنون خبری از این پرندهها نیست. این پرندهها وقتی میبینند زیستگاه زمستانگذرانی شان تخریب شده در طبیعت گم میشوند و در مکانهایی فرود میآیند که یا شکارچیان آنها را صید میکنند یا طعمه حیواناتی چون شغال وروباه میشوند. خوشبینانهترین حالت آن است که مسیرهای طولانی تری را در پیش میگیرند که آن هم خطرات خاص خود را دارد.
کهرم درباره کوچ پرندگان به کشور خاطرنشان کرد: کشور ما به خاطر آنکه در پایین دست و در جنوب دشتهای سیبری و رودخانههای معروف آن از جمله رودخانه «آب» واقع شده شرایط مناسبی برای زمستانگذرانی پرندگان دارد. با شروع زمستان و هنگامی که دشتهای وسیع سیبری پوشیده از یخ و برف میشود شرایط زندگی برای میلیونها پرندهای که در دشتهای وسیع بین اروپا و آسیا زادوولد کرده و جوجه هایشان آماده پرواز شدهاند بسیار دشوار میشود و در نتیجه مهاجرت میکنند.
این پرنده شناس گفت: تحقیقات نشان میدهد دلیل اصلی مهاجرت پرندگان، سرما نیست زیرا خلقت این پرندگان بهگونهای است که میتوانند بهراحتی سرمای 40درجه زیر صفر را تحمل کنند اما با شروع زمستان همه چیز اعم از آب، دانه، حشرات و حتی خاک سیبری و دشتهای گسترده بین آسیا و اروپا یخ میزند و در پی آن، مهاجرت آغاز میشود؛ بهطوری که فقط یک میلیون پرنده از دشتهای سیبری در دستههای 10هزارتایی به سمت جنوب مهاجرت میکنند که ایران هم در سر راه آنها قرار دارد.
آنطور که کهرم میگوید، تالابها، آبخوانها و آب بندهایی که درشمال کشور و در جنوب دریای خزر واقعشده از جمله تالاب انزلی، سیاه کشیم، سلکه و میانکاله نخستین ایستگاههای زمستانگذرانی این پرندگان است و بسیاری از این پرندگان در این مناطق میمانند و بقیه به نقاط جنوبی سرازیر میشوند.
علامتگذاریها نشان میدهد پرندگان مادر، جوجههایشان را با خود طی 2سال متوالی به ایستگاههای زمستانگذرانی میآورند تا با مسیر مهاجرت آشنا شوند؛ بعد از 2سال جوجهها مستقل میشوند و خود به زیستگاههای مورد نظر میآیند.
2 عامل تخریب تالابها
به گفته این استاد حیات وحش، در ایران 252 تالاب شامل آبشیرین، شور، لب شور، دائمی و مقطعی وجود دارد که در فصل مهاجرت، میزبان پرندگان است. بعضی از این تالابها حالت کلیدی دارند و در واقع پرندگان مهاجری که 2هزار و 500کیلومتر از شمالیترین نقطه سیبری تا جنوبیترین نقطه ایران پرواز کردهاند و تمام چربی خود را از دست دادهاند در این تالابها تجدید قوا میکنند و سپس با توجه به شرایط آب وهوایی از خلیجفارس روانه مناطق دیگر میشوند.
کهرم با اشاره به اینکه تالابهای ما براساس آمار کلی، حدود 5 میلیون پرنده را پذیرا هستند که بخش عمده آنها را پرندگان آبزی مثل اردکها، غازها، حواصیل، پلیکان و فلامینگوها تشکیل میدهند، گفت: متأسفانه در حال حاضر بسیاری از تالابها از جمله گاوخونی، دشت ارژن، پریشان، کمجان، طشک، بختگان، کافتر و مهارلو خشک شدهاند و به همین دلیل هنگامی که پرندگان مهاجر برای زمستانگذارنی به این زیستبومها روی میآورند تصور میکنند مسیر را اشتباه طی کردهاند و در نتیجه در طبیعت سرگردان میشوند واز دشتهای وسیع خوزستان، کرمان و سیستان وبلوچستان سر در میآورند و در این مناطق یا طعمه شغال وروباه میشوند یا شکارچیان آنها را شکار میکنند.
وی در پایان، مدیریت غلط منابع آبی نظیر سدسازی بیرویه، حفر چاههای مجاز و غیرمجاز، انحراف مسیر رودخانهها، زهکشی و فعالیتهای کشاورزی را از عوامل اصلی تخریب تالابها عنوان کرد و گفت: این رفتارهای نادرست بیشاز خشکسالی به تالابها لطمه زده، در عین حال، خشکسالی هم در خشک شدن تالابها مؤثر بوده است