فرجام دردناك نخستين فضانورد
جام جم آنلاين: 54 سال پيش در يکشنبه شب سوم نوامبر سال 1957ميلادي اتحاد شوروي قمر فضايي "اسپوتنيک دو" را به فضا پرتاب کرد و در مدار زمين قرارداد.اين قمر يک مسافر کوچک داشت ، لايکا ، سگ ماده شش کيلوگرمي که نخستين موجود فضانورد تاريخ جهان محسوب مي شود.



يک ماه قبل از اين تاريخ ، شوروي با موفقيت قمر مصنوعي اسپوتنيک يک را به فضا پرتاب کرده و در مدار زمين قرار داده بود.خبر پرتاب قمر مصنوعي اسپوتنيک يک به فضا و قرار دادن آن در مدار زمين ، جهان و به ويژه ايالات متحده را شوکه کرده بود.
نيکيتا خروشچف ، دبيرکل حزب کمونيست و رهبر شوروي براي اينکه ضرب شست ديگري به ايالات متحده نشان دهد 10 روز بعد دستور داد فورا قمر تازه اي در مدار زمين قرار گيرد که اين بار حامل يک موجود زنده باشد.
سرگئي کورولف ، رئيس برنامه فضايي شوروي به او خاطر نشان مي کند که ساخت و پرتاب يک قمر تازه تا قبل از ماه دسامبر غيرممکن است.
خروشچف که مي خواست به مناسبت چهلمين سالگرد انقلاب بلشويکي در هفتم نوامبر آمريکايي ها را مرعوب کند بر اجراي دستورش تاکيد کرد.بنابراين در کمتر از سه هفته "اسپوتنيک دو" بدون طراحي اوليه و تست آزمايشي ايمني آماده شد.
در ساعت 22 و 28 دقيقه يکشنبه سوم نوامبر "اسپوتنيک دو" «به زبان روسي همسفر» در حالي که يک سگ کوچک سرنشين آن بود به فضا پرتاب شد.
لايکا نخستين موجود زنده بود که به فضا سفر مي کرد اما سرنوشت شومي در انتظارش بود.از ابتدا نيز هيچ طرحي براي بازگرداندن "اسپوتنيک دو" به زمين پيش بيني نشده بود.
در آن زمان مقامات شوروي اعلام کرده بودند لايکا درون يک کپسول با هواي تهويه شده و مقدار غذاي کافي گذاشته است و پس از هفت روز سفر در فضا به دليل سم موجود در مواد غذايي اش که به عمد و براي جلوگيري از زجر کشيدن سگ غذايش به آن آلوده شده بود ، مرده است.
مقامات شوروي در آن زمان از موفقيت آميز بودن پرتاب "اسپوتنيک دو" به خود باليده و تبليغات وسيعي به راه انداختند.
در روز 14 آوريل سال 1958 ميلادي ، تابوت فضايي لايکا پس از 163 روز از زمان پرتاب با جو زمين برخورد کرد و ذوب شد.
جسد لايکا 2570 بار کره زمين را دور زده و در جريان اين مدت حدود 100 ميليون کيلومتر را در فضا پيموده بود. چند دهه طول کشيد تا واقعيت ماجراي لايکا در سال 2002 ميلادي فاش شود.
کابين حامل لايکا به قمر "اسپوتنيک دو" با جوشکاري متصل شده بود.
سيم هاي زيادي به لباس فضايي لايکا متصل شده بودند و دانشمندان را از ضربان قلب ، تنفس ، فشارخون و ساير علائم حياتي او آگاه مي کردند.در عين حال ، يک دوربين و يک فرستنده راديويي در اين کابين نصب شده بودند.
از همان آغاز پرتاب ، صداي کر کننده موشک ، لايکا را بر کف کابين ميخکوب کرد ، پس از پنج تا هفت ساعت از هنگام پرتاب و قرار گرفتن در مدار زمين ، لايکا از شدت حرارت داخل کابين و ترس شديد مي ميرد.
به اين ترتيب ، در يکشنبه شب سوم نوامبر سال 1957 ميلادي اتحاد شوروي قمر فضايي "اسپوتنيک دو" را با نخستين موجود فضانورد تاريخ جهان به فضا پرتاب کرد و در مدار زمين قرار داد.
لايکا ، سگ ماده کوچک نخستين موجود فضانورد تاريخ جهان بود که سرنوشت شومي در انتظارش بود.
چندين دهه طول مي کشد تا سرانجام جهان از واقعيت سفر فضايي نخستين موجود زنده به کهکشان آگاه مي شود.

بهرام افتخاري