بهروز بهروزیراد در گفتوگو با (ایسنا)، اظهار کرد: استان خوزستان و رودخانههای و تالابهای موجود در این استان همیشه در فصل زمستان پذیرای گونههای مختلفی از پرندگان بوده است؛ هر زمان که شرایط اکولوژیکی و زیستمحیطی استان برای مهاجرت پرندگان فراهم باشد، تالابها و رودخانههای استان میتوانند دوباره پذیرای پرندگان مهاجر باشند.
وی افزود: با توجه به کاهش بارندگی در سالهای اخیر و همچنین بروز پدیده خشکسالی، مشکلات بسیاری برای تالاب شادگان ایجاد شده است و جمعیت پرندگان این تالاب کاهش یافته است، با این وجود تنوع گونهای در این تالاب قابل قبول است.
بهروزیراد تصریح کرد: به عنوان مثال گونه “عروسغاز” یکی از گونههای نادر در دنیاست که در دهه ۴۰، ۵۰ و ۶۰ به خوزستان مهاجرت میکرد، ولی در حال حاضر این پرنده دیگر به استان مهاجرت نمیکند. در گذشته این پرنده زمستانهای خود را در خوزستان میگذراند.
این مدرس محیط زیست خاطرنشان کرد: این گونه پرنده مسیر مهاجرت خود را تغییر داده است و در حال حاضر پس از مهاجرت از سیبری، زمستان خود را در سواحل رود نیل میگذراند. در زمستانهای دهه ۵۰، جمعیت این گونه پرنده در تالابهای خوزستان به بیش از ۱۰ هزار قطعه هم میرسید.
وی با بیان اینکه گونه “غاز پیشانیسفید” هم در معرض انقراض است، ادامه داد: تالابهای خوزستان در گذشته از زیستگاههای اصلی این گونه پرنده بودند، این در حالیست که به مرور زمان با تغییر شرایط تالابها، این پرنده هم مسیر مهاجرت خود را تغییر داده است.
عضو گروه محیط زیست دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات اهواز اظهار کرد: گونه “هوبره” هم در دهههای ۴۰ و ۵۰ و اوایل دهه ۶۰ به تالابهای خوزستان مهاجرت میکرد و جمعیت زیادی در استان داشت؛ این گونه پرنده در حال حاضر هم به استان مهاجرت میکند، ولی جمعیت آن بسیار کاهش یافته است. شکار بیرویه این گونه پرنده توسط شکارچیان کشورهای عربی، حیات این پرنده را با تهدید مواجه کرده است.
بهروزیراد گفت: “اردک مرمری” گونه دیگری است که در سالهای گذشته در تالاب هورالعظیم جوجهآوری داشته، این در حالی است که بر اساس آخرین آمار در دهه ۷۰، حدود ۱۰۰ جفت اردک مرمری در قسمت شمالی تالاب شادگان و هورالعظیم وجود داشته است. در حال حاضر هم به دلیل خشک شدن منطقه، این گونه پرنده دیگر در استان مشاهده نمیشود.
وی افزود: شرایط اکولوژیکی منطقه و تشدید خشکسالی موجب شده تالابها که زیستگاههای اصلی پرندگان مهاجرند، وضعیت نامناسبی پیدا کنند. سدسازی بیرویه یکی از عوامل اساسی تشدید این مشکل است، ولی تنها عامل نیست. هر عاملی که موجب کاهش میزان آب تالابهای شادگان، هورالعظیم، میانگران و دیگر تالابهای خوزستان شود، شرایط حیات پرندگان را هم دشوارتر میکند و در نتیجه توان بقای آنها کمتر میشود، در چنین شرایطی پرنده تصمیم میگیرد که مهاجرت کند.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: “اردک سرسفید” هم گونه دیگری است که در گذشته و تا دهه ۶۰ در آبگیرهای خوزستان جوجهآوری داشته، ولی در حال حاضر مشاهده نمیشود. ۷۵ درصد جمعیت جهانی این گونه پرنده در گذشته زمستانهای خود را در خوزستان میگذرانده، ولی اکنون جمعیت این پرنده در استان تقریبا به صفر رسیده است.
بهروزیراد خاطرنشان کرد: “اردک بلوطی(بلوچی)” و “پلیکان پاخاکستری” هم از دیگر گونههای پرندگان آبزی هستند که در گذشته بسیار به خوزستان مهاجرت میکردند، ولی جمعیت فعلی آنها به شدت کاهش یافته است. سال گذشته ۶ جفت پلیکان پاخاکستری در نزدیکی خرمشهر تخمگذاری کردند، ولی این پرندهها توسط صیادان شکار شدند و هیچکدام از تخمها به جوجه تبدیل نشد. معضل صیادی بیرویه ازجمله مشکلاتی است که پرندگان مهاجر به خوزستان با آن مواجهاند.
عضو گروه محیط زیست دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات اهواز اظهار کرد: “لیکوی خوزی” ازجمله پرندههای کمیاب بوی منطقه است که از گذشتههای دور در اطراف تالاب شادگان و بهویژه “هویزه” و دشتهای اطراف تالاب “هوالعظیم” ساکن بوده و به راحتی در نیزارهای منطقه قابل مشاهده بوده است. به دلیل آلوده شدن منطقه، تغییر شرایط اکولوژیکی و ورود پسابهای نیشکر به تالاب، این پرنده دیگر توان تولیدمثل و جوجهآوری ندارد و به دلیل اینکه گونهای بومی است و مهاجرت نمیکنند، جمعیت آن بسیار کاهش یافته است.
وی تاکید کرد: ورود بیش از حد مواد آلودهکننده به “خورموسی” و تردد بیش از حد کشتیها، شرایط را برای زیست پرندگان نامناسب کرده و امکان رشد و تولیدمثل آنها را کاهش میدهد. دگرگونی در محیط زیست خوزستان در سطح وسیعی قابل مشاهده است.بهروزیراد به ایسنا گفت: یک پرنده برای مهاجرت به یک زیستگاه به چهار فاکتور آب، غذا، امنیت و پناهگاه نیاز دارد. تشدید خشکسالیها، افزایش رفت و آمدها در تالابها، توسعه صنعت و کشاورزی و تغییر کاربری پناهگاهها و تصرف زمینها موجب از بین رفتن فاکتورهای مورد نیاز برای بقای پرندگان در مناطق مختلف استان شده است. جمعیت پرندگان خوزستان نسبت به دهههای ۵۰، ۶۰ و ۷۰ بسیار کاهش یافته است. جمعیت نزدیک به یکمیلیونی پرندگان خوزستان در دهههای گذشته، امروز به کمتر از ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار پرنده در فصل زمستان رسیده است.