گنجشک* به شرط چاقو

[hsoonheb]

نسرین ظهیری
روزنامه ی " تهران امروز "


قرچ، صدای کنده شدن سر گنجشک ها در هارمونی بغ بغوی کبوترها نمی آید. مرد گنجشک ها را بند می کند، بشمار، گنجشک ها جیک نمی زنند. شده ۱۰ تا «حاج خانم فقط ۱۰ تا؟ » گنجشک های بند کشیده پرپر می زنند اما نه در بلندترین شاخه درخت های تهرانی. توی دست مرد صیاد، بعد از عبور سوزنی که آنها را در یک ردیف ۱۰ تایی بند می کند. «نوبت بعدی؛ شما چند تا؟»، تن گنجشک ها روی ویبره است. پرپر زدن تنها مهلت گنجشک هاست و آن صدای قرچ که نمی آید: «اگه بخواهید سرش را برایتان می برم، اما گنجشک مگه چقدر جون و جسم داره که بخواهی براش چاقو تیز کنی» گنجشک*ها را آب نمی دهند به رسم مسلمانی، آنقدر دل دل می زنند و پرپر که سربریدنش برای مرد فروشنده می شود کار پردردسر. چشم چغورها دودو می زند، نگاه می*کند به آخرین شاخه، آخرین درخت دروازه غار، باغی که به نام پرندگان می خوانندش و خاطره کوچه مرغی مولوی را زنده می کند. مرد فرصت آنچنانی ندارد، مهلت تا همین دم غروب است، اگر آفتاب از زیر ابرها در بیاید.

چرا گنجشک توی دست و بال فروشنده ها زیاد نیست؟

«گنجشک ها را نمی شود زیاد نگه داشت، پرپر می زنند و خودشان را می کوبند به در و دیوار قفس، زهره شان می ترکد و گوشت شان تلخ می شود. بعضی وقت ها هم توی همین مدت گوشت تن شان آب می شود و می فهمی که می تکد. صیادها برای فروش گنجشک ها فرصت چندانی ندارند، یک روز که پرپر بزنند یا باید فروخته شده باشند یا سرشان را می*کنند و می برند می گذارند توی فریزر وگرنه دیگر قابل خوردن نیستند. »

این وسط می ماند شانس، شانسی که به گنجشکی رو کند و کسی او را به قیمت ***** بخرد، هزار تا ۱۵۰۰ اگر حرف آن مرد رهگذر درست نباشد که با شنیدن قیمت گنجشکی که خریده ام داد زد « سرت رو کلاه گذاشتند، گنجشک دانه*ای ۲۰۰ تومان!» صدای پرنده پیچیده در دروازه غار تهران اما نه آن صدایی که پرنده ها توی دشت های فیروزکوه با لهجه خوش روستایی می خوانند، صدای پرنده*های دربند که نشسته اند در نوبت مرگ با پرهای پوش کرده و سرهایی که برده اند زیر بال هایشان تا شاید چشم شان توی چشم آدمیزاد نیفتد.


ایرج صیاد با کت و شلوار مشکی ایستاده روبه روی غرفه نادر صیاد. همان شکارچی که از دو روز قبل برای دیدنش نوبت گرفته ایم و تمام پنج شنبه را در فیروز کوه تور پهن کرده بود برای گنجشک ها و سره های تهرانی. نادر صیاد با پوست آفتاب سوخته و اورکت سبزی که بیشتر با چشم های پسر بزرگش ست شده تا موهای پریشان خودش تمایل چندانی به گپ زدن با یک زن آن هم در انبوه عشق مرغی ها ندارد و همه چیز را در لایه های پیدا و پنهانی از بذله گویی می پیچد: «با من حرف نزن، با ایرج صیاد حرف بزن که ۵۰ ساله برای پرنده های تهرانی تور پهن کرده و کار را به من یاد داده و حالا با کت و شلوار آمده باغ پرندگان دیدار تازه کند با قوم و خویش های صیدهاش.» پوست براق و تازه ایرج صیاد ۵۰، ۶۰ ساله نشان از آن دارد که روزگاری است که دام پهن نکرده است: «صبح زود ساعت چهار می زنیم به بیابون، فرقی نمی کند کدام بیابون یا فیروزکوه یا دماوند یا اطراف تبریز و زنجان، از ساعت چهار تا غروب زیر باران و برف و آفتاب فرقی نمی کند.»
دل تان برای صیدها نمی سوزد؟

انگار خنده دارترین سوال دنیا را پرسیده ایم از یک صیاد. جواب؛ آسان ترین خنده دنیا، خنده ای که حتی ارزش باز شدن زیاد لب ها را ندارد: «برای چی، با این کار نون درمی آوریم برای زن و بچه، جلوی گدایی رو می گیره چرا باید دلم بسوزه، تازه خیلی هم لذت داره پرنده هایی رو صید کردن که چند لحظه پیش توی آسمون برای خودشون چرخ می زدند و دست هیچ تنابنده ای هم بهشون نمی رسید.» ایرج صیاد حالا شروع می کند با ظرافت بسیار طرز شکار طوطی را توضیح دادن، انگار که همین حالا دارد تور پهن می کند: «برای شکار طوطی مخصوصا طوطی های اطراف تهران باید دو تا طوطی با خودمان ببریم، یکی رو می گذاریم توی قفس و یکی را بیرون از قفس روی دام می بندیم. بعد چند تا سیب یا انار را با یک نخ به هم می بندیم و روی هم کپه می کنیم، اگر فقط یک انار بگذاریم روی دام طوطی ها به سرعت می آیند پایین و انار را با خودشان می برند ولی اگر سنگین باشد نمی توانند و پایشان به دام گیر می کند.» و اما گنجشک ها، شکار گنجشک این پرنده نجیب انگار آسان ترین کار دنیاست «خودشان می آیند پایین برای خوردن دانه ها» ایرج صیاد از رونق کار صیادی در گذشته و بی رونقی آن در تهرانی می گوید که ساخت وساز باغ هایش را بلعیده است: «جوان که بودیم می رفتیم برای صید و گاهی وقت ها ۶۰۰، ۷۰۰ تا گنجشک و سره و طوطی می آوردیم، اما حالا صید یک روز حتی به ۱۰ تا پرنده هم نمی رسد.» گنجشک ها و سره ها از شهر تهران کوچ کرده اند و رفته*اند به شهرهایی که هنوز هم درخت ها ایستاده اند. این هم خبری که منبع آن بهتر از یک صیاد نمی تواند باشد. اسم پول درآوردن و درآمد که می شود صدای نادر صیاد و ایرج صیاد می رود بالا؛ «ما می گوییم جلوی گدایی را می گیرد، هی شما بپرس چقدر درآمد دارید ماهیانه، ما اگر خوش شانس باشیم مثلا ۲۰ تا پرنده صید کنیم در یک روز، ۲۰ تا دو هزارتومان می شود ۴۰ هزار تومان، حالا پول بنزین و هزینه هایش را کنار بزن و همه روزهایی که پرنده ها قهر می کنند با دام، آن وقت می فهمی که هر کس می خواهد از گشنگی نمیرد می آید صیاد می شود.» نادر صیاد رو به ایرج صیاد می کند: «این بنده خدا ما رو بدبخت کرد، هی یکی، دو بار مارو برد شکار پرنده حالا شدیم صیاد و صبح تا شب باید با عیال یکی به دو کنیم که« این هم شد کار که تو می کنی!» چه کار کنم کشته مرده پرنده هام، عاشقشونم.»

این دیگه چه جور عشقی یه، معشوقی که صیدشون می کنی و می دهی دست قصاب؟

این هم از بد روزگار است که عشقمون و صیدمون شده یکی.


عاشق ها معشوق ها را توی قفس می برند، پشت پارک شادی بالاتر از دروازه غار در محلی که شهرداری برای خرید و فروش پرنده ها یکی، دو سال است آماده کرده. هیچ عشوه*ای در کار نیست، نه دلبری و ناز کردنی، معشوق ها برای فروش و کشته شدن توی ولوله جمعیت در دست های مردهای سبیل بلند موفرفری و چشم یونجه ای حراج شده اند. مرغ های مینا به ازای هر کلمه ای که می گویند ۱۰ هزار تومان به قیمت شان اضافه می شود. طوطی ها به ازای هر کلمه ۱۰۰ هزار تومان و گاهی یک میلیون تومان. توی غرفه ها بساط پرنده بازی ردیف شده است. سی دی صدای بلبل هزاردستان، اسپری بال کبوتر، مولتی ویتامین، حلقه های پا برای کبوترهای پاپری و گردنبند چاهی های گردن پوش. پرنده ها سردشان است، فویل ها کار بخاری را می کنند، فویل را پیچیده اند دور قفس ها و سوراخ کرده اند تا جا باشد برای حداقل تنفس.کبوترها از جفتی ۲۰ هزار تومان هست تا ۸۰ هزار تومان یا حداقل جفتی هشت هزار تومان، کبوترهایی که نه پاپری هستند و نه کاکلی به سریا دم قشنگی برای دلبری از کفتربازها دارند. کسی از گوشه ای قارقار نمی کند اما کلاغ کلاغ می گوید. فروش کلاغ قانونی نیست اما کلاغ هم اینجا اگر بخواهی پیدا می شود. برای درمان دردی یا به گفته مرد صیاد؛ جادوگری و این بندوبساط ها. پرنده بازها تنها فروشنده هایی هستند که هی نگاه می کنند به قفس ها و جنس های فروشیشان را با برقی که در چشم هایشان جرقه می زند برانداز می کنند و لابد اگر به قول خودشان پول و پله ای در بساط داشتند این زبان بسته ها را دست نامحرم جلاد نمی دادند و «حیف، تف به این دنیا که ما توش شدیم پرنده فروش و هر شب چشم مان به چشم پرنده بیچاره ای است که باید بفروشیمش تا نان ببریم خانه برای زن و بچه.» روی پارچه بزرگی بالای سر غرفه ها نوشته شده « به فرموده این مکان به طور موقت در اختیار پرنده فروشان عزیز است تا جای مناسب دیگری برای آنها آماده شود.» بلندگو مدام اعلام می کند که دکتر دامپزشک در محل حضور دارد و خریداران بهتر است قبل از خرید، از سلامت حیواناتی که خریداری می کنند مطمئن شوند. همسترها، سنجاب های لرزان، خرگوش های کوچکی که پوست بدن شان زیر دستت روی ویبره است، کفترها، مرغ ها و خروس ها، سره ها، بلبل ها و فنچ ها توی قفسه ها نشسته اند و قیمت می شوند. آدمیزاد در صفی بلند ایستاده آن طرف ها، صف ***** گنجشک ها. فروشنده در ناباوری گنجشک را می دهد توی دست آدمیزاد و با حسرت چشم می دوزد به گنجشکی که از حادثه سر کندن گریخته است. پرنده دل داده است به ابرها بارانی دی ماه که می رود به دورهای دور


منبع: دیده بان حقوق حیوانات

[sara_tokli]

سنگ ها شاید،
اما گنجشک ها هیچ وقت مفت نبوده اند!!!
قلبشان همیشه میزده ..