معرفی حیات وحش دنا

[Black_Heart]

معرفی حیات وحش دنا


حیات وحش دنا معرف سیمای جانوری زاگرس است خرس قهوه ای ، کبک دری انواع عقاب و کرکس ها، پلنگ ، گرگ ، گربه های وحشی به ویژه گربه ی وحشی سیاه گوش که نمونه ی آن در البرز زندگی میکند. همه را در دنا میتوان شاهد بود. پرنده بسیار زیبا و نادر هما که در پرتگاهای بلند آشیانه می سازد در دنا بیش از هر جای دیگر زندگی می کند. جانورانی مانند سمور ، راسو ، سنجاب ایرانی که از زیباترین سنجاب های دنیا است و در احیای جنگل های بلوط نقش اکولوژیک بسیار مؤثری دارد به وفور در دنا دیده می شود. پرندگانی از قبیل شاهین ، کبک ، سنگ چشم ، انواع چکاوک ها در دامنه های سر سبز و زیبای دنا زندگی می کنند.شنیدن دلنواز این پرندگان بیش از هر موسقی و آهنگی روح آدمی را صیغل و خستگی را از جسم و روح آدمی می زداید.
lkمنطقه حفاظت شده دنا با وسعتی معادل ۹۳۶۶۰ هکتار در جنوب غربی کشور در سلسله جبال زاگرس و در موقعیت جغرافیایی ۵۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۳۷ دقیقه طول شرقی و ۳۰ درجه و ۲۵ دقیقه تا ۳۱ درجه و ۱۴ دقیقه عرض شمالی واقع شده است.




براساس تقسیم بندی ***** کشور، منطقه حفاظت شده دنا در شمال استان کهگیلویه و بویراحمد، جنوب استان اصفهان و بخش کوچکی از جنوب استان چهار محال و بختیاری قرار گرفته است. در تقسیم بندی طرح جامع آب کشور، این منطقه در حوزه آبریز کارون قرار گرفته و مرتفع ترین نقطه آن قله دنا با ارتفاع ۴۴۱۳ متر و پست ترین نقطه آن در شمال غربی شهر کله گله با ارتفاع ۲/۱۳۵۹ متر است. شهر توریستی سی سخت و روستاهای توت نده، میمند، خفر، سیور و نورآباد مهم ترین مراکز جمعیتی پیرامون و داخل منطقه حفاظت شده دنا را تشکیل میدهند.
اکولوژی منطقه
منطقه حفاظت شده دنا به لحاظ داشتن شرایط ویژه اکولوژیکی در کشور منحصر به فرد است. این منطقه به صورت یک اکوسیستم ویژه دارای بیش از ۱۰۰۰ گونه گیاهی است. شرایط توپوگرافی ویژه وجود آبشارها و رودخانه*های پرآب در منطقه، شرایط سخت و سرد ارتفاعات بلند و برفگیر و در نهایت حضور حیات وحش متنوع در آن سبب شده که این منطقه به عنوان نمونه*ای بارز در غرب کشور در رشته کوه زاگرس مشخص شود.




در ارتفاعات منطقه حفاظت شده دنا، به ویژه قلل آن در تمام طول سال یخچال*های طبیعی وجود دارد و میکروکلیمای خاصی را در منطقه ایجاد می کند. از سوی دیگر، این منطقه از نظر شرایط اقلیمی به سه بخش کاملا مجزا شامل ارتفاعات بلند، جنگل*های خشک و نیمه خشک و نیمه استپی سرد تقسیم می شود. چنین تنوع اقلیمی سبب شده که تنوع حیات وحش و پوشش گیاهی بسیار غنی در منطقه پدید آید.




منطقه حفاظت شده دنا به لحاظ داشتن شرایط ویژه اکولوژیکی در کشور منحصر به فرد است. این منطقه به صورت یک اکوسیستم ویژه دارای بیش از ۱۰۰۰ گونه گیاهی است.


منطقه حفاظت شده دنا دارای بیوم های متنوعی است. بیوم های کوهستانی و بیوم های دشتی به تبعیت از تنوع موجود در بیوم ها، موجب ظهور زیستگاه های مختلفی شده اند که شامل: زیستگاه های آب شیرین، لیتورال، دشتی و کوهستانی است. از این رو مشاهده می شود که ترکیب جانوری این منطقه جنگلی زی باشد. از سوی دیگر به علت وجود اراضی کشاورزی گونه های جانوری استپ و علفزار نیز وارد این منطقه شده اند.


حیات وحش منطقه

ویژگی های اکولوژیکی منطقه حفاظت شده دنا موجب حضور و زیست جانوران متعددی شده است که تعدادی از آنها با رعایت قوانین و مقررات سازمان حفاظت محیط زیست قابل شکار هستند. طبقه بندی مهمترین جانوران این منطقه به شرح زیر است:


الف – پستانداران
Gerbillus_burtoni جربی

راسته
جوندگان:
- خانواده سنجاب ها Sciuridae با گونه سنجاب ایرانی Ssciurus anomalus
- خانواده تشی ها:
تشی هندی یا Hystrix indica به عنوان تنها گونه در منطقه حفاظت شده.
- خانواده موش ها:
موش خانگی Mus musculus و موش جنگلی Apodemus sylvaticus
- خانواده جربیل ها:
جربیل هندی Tatera indica و جربیل ایرانی Meriones prsicus
- خانواده موش های درختی:
با گونه موش درختی Dryomys nitedula
- خانواده خرگوش ها:
خرگوش وحشی Lepus capensis
راسته گوشت خواران:
- خانواده سگ سانان:
گرگ Canis lupus ، شغال Canis aureus و روباه معمولی Vulpes vulpes چ
- خانواده خرس ها:
خرس قهوه ای
- خانواده راسوها:
رودک Meles meles ، شنگ Lutra lutra و قاقم Mustela nivalis
- خانواده گربه سانان:
شامل پلنگ ایران Panthera pardus saxicolor، گربه جنگلی Felis chaus و سیاه گوش Lynx lynx .
راسته زوج سمان:
- خانواده گرازها
قوچ وحشی

- خانواده گاوسانان
کل و بز Capra hircus (aegarus) و قوچ و میش Ovis orientalis
ب-پرندگان :
پرندگان منطقه حفاظت شده دنا در ۷۷ گونه در ۲۹ خانواده طبقه بندی می شوند تعدادی از آنها عبارتند از:
دارکوب سر سرخ
Dendrocopos medius
سسک چشم سفید
Sylvia hortensis
چرخ ریسک سر سیاه
Parus lugubris
سنگ چشم پیشانی سفید
Lanius nubicus
گنجشک گلو زرد
Petronia xanthocollis
گنجشک برفی
Montifringilla nivalis
سهره پیشانی سفید
Serinus pusillus
زرده پره سرخاکستری
Emberiza buchanani
در ارتفاعات منطقه حفاظت شده دنا، به ویژه قلل آن در تمام طول سال یخچال*های طبیعی وجود دارد و میکرو کلیمای خاصی را در منطقه ایجاد می کند.

تمام پرندگان شکاری گوشت خوار هستند و غذای خود را با شکار جانوران دیگر تامین می*کنند از جمله می*توان به پیغو، قرقی، سارگپه، عقاب طلایی، عقاب دو برادر، عقاب تالابی و سارگپه پابلند اشاره کرد. قرقی، عقاب طلایی، عقاب دو برادر و سارگپه پا بلند بومی منطقه هستند.




خانواده شاهین ها شامل دلیجه، دلیجه کوچک و شاهین است دو گونه اول مهاجر و شاهین بومی منطقه محسوب می شود.


خانواده لاشه خواران شامل دال، دال سیاه، کرکس و هما است. دال سیاه و هما بومی منطقه هستند. دال احتمالا بومی بوده و کرکس در منطقه زاد و ولد می کند.




خانواده کلاغ ها نیز شامل پنج گونه است که تمام آنها همه چیزخوار محسوب می*شوند. جی جاق، کلاغ نوک سرخ، کلاغ نوک زرد و زاغی نیز بومی منطقه هستند.


کلاغ سیاه به عنوان مهاجر و برای زمستان گذرانی در منطقه حضور دارد.


ج – خزندگان منطقه
خزندگان منطقه حفاظت شده دنا در ۳ راسته طبقه بندی می شوند که عبارتند از:




- راسته لاک پشت ها و خانواده لاک پشت زمینی که با یک گونه به نام لاک پشت مهمیزدار از نژاد غرب ایران در این منطقه حفاظت شده حضور دارند.




- راسته سوسمارها
آگامای قفقازی بیشتر در نواحی خشک و در میان صخره های برهنه یا برخوردار از لکه های گلسنگ مشاهده می شود. آگامای اریتروگاستر همواره در اطراف صخره ها، سنگ های بزرگ و قلوه سنگ های مجاور رودخانه ها و حاشیه رودخانه ها زیست می کند. گونه مابویا بیشتر در محدوده جنگل، در میان بوته ها و لابه لای پوشش برگ های کف جنگل دیده می شود.


- راسته مارها
در منطقه حفاظت شده دنا ، سه نوع مار سمی ، نیمه سمی و غیر سمی یافت می*شوند.


مارهای سمی منطقه عبارتند از:
کبرا (مار زنگی) walterinnesia aegyptica
افعی شاخدار cerastes cerastes gasperetti
مار جعفری Echis carinatus sochureki
افعی یا گرزه مار Vipera lebetinas obtua
مارهای نیمه سمی شامل:
یله مار Malpodon monspessulana
طلحه مار Malpodon moilensis
تیر مار Psammophis schokari
افعی پلنگی Telescopus rhinopoma
مارهای غیر سمی منطقه نیز شامل:
کور مار شنی Erix elegans Gray
مار آتشی Coluber jugularis
مار کوتوله Eirenis collaris
مار گرگی Lycodon striatus

مار آبی Natrix natrix natrix
از میان دوزیستان تنها می توان به قورباغه مردابی اشاره کرد. این گونه در حاشیه رودخانه و زیستگاه های کرانه ای در تعداد زیاد مشاهده می شود. به اضافه قورباغه درختی به ویژه بر روی درختان بلوط و در مناطق مرطوب زیست می کند.
شاخص های زیستی
یکی از مهمترین عوامل حفاظت از هر منطقه وجود حیوانات نادر و در معرض خطر ونیز حضور حیوانات شاخص به عنوان شاخص*های زیستی است که معرف یکی از خصوصیات منحصر به فرد آن منطقه است.




گونه های ارزشمند و شاخص علاوه بر این که نشان دهنده تنوع زیستی بالای منطقه هستند، نشانگر بکر و دست نخورده بودن محدوده و ارزش زیستی منطقه حفاظت شده به شمار رفته و موجب ارتقای ارزش بوم شناختی منطقه می شوند. منطقه دنا را نیز می توان از این قاعده مستثنی کرد از بین خانواده گربه سانان منطقه دنا گونه های ارزشمند پلنگ ایرانی، گربه وحشی، گربه جنگلی و سیاه گوش از جمله جانوران در معرض خطر هستند که جمعیت آنها در بیشتر نقاط رو به کاهش است. از خانواده راسوها نیز غیر از دو گونه رودک و قاقم (راسو)، شنگ نیز در منطقه مشاهده شده که از وضعیت حفاظتی حساس تری نسبت به دو گونه دیگر برخوردار است. گرگ نیز از جانوران در معرض خطری است که در منطقه حفاظت شده دنا زیست می کند.




از راسته خانواده سنجاب ها، سنجاب ایرانی از جانوران شاخص جنگل*های بلوط در زاگرس به شمار می رود.


منطقه حفاظت شده دنا دارای پرندگان زیبا و شاخص نظیر هما، جی جاق و … است. زیست و حضور جانورانی مانند هما، عقاب طلایی و پلنگ که در راس هرم غذایی قرار دارند، نشانگر کیفیت زیستگاه است. این گونه ها از این جنبه قابل توجه هستند که قبل از انسان قادرند متوجه ظهور تغییرات زیستگاه شده و نسبت به تغییرات محیطی واکنش نشان دهند.