۶ مهر ۱۳۹۴
پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران (iew): امسال حدود دو ماه زودتر از سال های گذشته مهاجرت پرندگان به زیستگاه های شمال کشور به خصوص عرصه های تالابی، آب بندان ها و شالیزارهای فریدونکنار و سرخرود مازندران آغاز شده است و هم اکنون دسته هایی از انواع مرغابی ها، اردک ها و سایر پرندگان جهت زمستان گذرانی وارد این مناطق شده اند.

همزمان با مهاجرت زود هنگام پرندگان، علی رغم محدودیت ها و ممنوعیت های قانونی اعلام شده از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست استان مازندران، فعالیت های غیر قانونی ازجمله نصب تورهای هوایی و شکار غیرمجاز در منطقه شروع شده و بازار پرندگان فریدونکنار نیز فعالیت خود را آغاز کرده است.

در این گزارش به بخشی از فعالیت های غیر مجاز در حال انجام و راهکارهای مقابله با این رویه نادرست اشاره شده که امید می رود در همین ابتدای فصل مهاجرت مورد توجه مسئولان محیط زیست کشور قرار گیرد.




.دسته هاى خوتکاى ابرو سفید / تمامی تصاویر این گزارش به غیر از تصاویر نهم، دهم و یازدهم مربوط به تابستان امسال می باشد



از دیرباز با شروع فصل سرما و یخبندان پرندگان مهاجر سفر شگفت انگیزى را براى یافتن غذا در سرزمین هاى با اقلیم معتدل در پیش میگیرند.
بیش از دو هزار سال پیش مشاهیر یونان باستان مانند ارسطو و هومر مهاجرت پرندگان را رصد کرده و به ثبت رساندند.
پرندگان با استفاده از خورشید در روز و ستارگان در شب مسیر خود را در آسمان می یابند. شواهدى وجود دارد که پرندگان میتوانند با دریافت و پاسخ به امواج مغناطیسى زمین، شمال و جنوب قاره ها را از آسمان تشخیص دهند.

برخى گونه ها در هر پیمایش تا ۱۷,۰۰۰ کیلومتر مسافت را می پیمایند. برخى مانند قوهاى فریادکش بیش از ۸ کیلومتر از سطح زمین اوج میگیرند و برخى با وجود جثه در حد چند سانتیمتر تا ۶۰۰ کیلومتر در هر روز بال میزنند و سفر میکنند.

مهاجرت، گام نهادن در سفرى جادویى است. پدیده اى دراماتیک در طبیعت که عمده اسرار آن تا به امروز براى دانش بشر ناشناخته و غیر قابل درک است.

بسیارى از پرندگان جان خود را در مسیر مهاجرت از دست میدهند.

خستگى و گرسنگى، طوفان، تگرگ، برخورد با دکل ها و سیم هاى برق، آلودگى هاى شیمیایى و نفتى در استراحتگاه هاى طبیعى بین مسیر و … مرگ بسیارى را رقم میزند.

تنها آنهایی که از تمامى این موانع به سلامت عبور میکنند سرانجام به مقصد میرسند. در مقصد اما صیادان و شکارچیان در کمین دلاوران شجاع آسمان نشسته اند.

ایران یکى از اصلیترین شاه راه هاى مهاجرت و از مقاصد نهایى و مهم پرندگان مهاجر در غرب آسیا و جهان است.


مازنداران ایران از منظر مقایسه جمعیت نسبت به مساحت، بزرگترین زیستگاه زمستان گذرانى پرندگان در جهان معرفى شده است.


اما با توجه به نابودى کامل ۵٠ درصد تالاب هاى کشور و خشکیدگى ٢٠ تا ٨٠ درصدى نیمه دیگر تا چه اندازه نسبت به حفاظت از تالاب هاى باقیمانده و زیستمندان آن تلاش و اهتمام ورزیده میشود؟ بقاى پرندگان در گرو آگاهى و اراده امروز ماست.



جشن ورود پرندگان مهاجر


امروزه در همه جاى کره خاکى ورود پرندگان مهاجر شروع جشن و شادى مردم آن مناطق و آغاز تورهاى سیاحتى و سرازیر شدن تورریست و گردشگر است اما با وجود دارا بودن بالاترین ظرفیت براى داشتن صنعت اکوتوریست و پرنده نگرى در کشور ما، شروع مهاجرت پرندگان فقط براى عده محدودى خبر خوش محسوب می شود. همانهایى که به بهانه معیشت و گذران زندگى در توریستى ترین و پر آب و نعمت ترین نقطه کشور، براى تاراج این سرمایه ملى و بین المللى کیسه دوخته و از آسمان و زمین براى غارت هرچه بیشتر آن دام برپا میکنند.



پرندگان مهاجر زودتر از سال های گذشته وارد مازندران شده اند



از اواخر مرداد ماه سال جاری همزمان با بارندگى ها، دسته هاى بزرگ خوتکاى ابرو سفید که پیشقراولان پرندگان مهاجر هستند وارد طبیعت کشور شدند.

اما امسال بیش از دو ماه زودتر از موعد هرسال، دسته هاى نسبتا بزرگ فیلوش و اردک سرسبز و خوتکاى معمولى و به شکل محدودتر سایر مرغابی ها و باکلان، همراه با جمعیت هایى از انواع حواصیل ها و پرندگان کنارآبزى همراه این پیشقراولان بودند.

این پدیده در حالى اتفاق افتاد که هنوز اغلب شالیزارهاى منطقه فریدونکنار زیر کشت مجدد برنج هستند. نبود عرصه آبى، فرود بسیارى از این پرندگان را دچار مشکل نموده و اغلب پرندگان به ناچار در دریا فرود آمده اند.

کشت مجدد برنج در تابستان با توجه به گرماى هوا و مقاوم شدن آفت ها، همراه با استفاده چندین برابرى از سموم قوى و انواع کود شیمیایى به نسبت کشت اول در بهار است. استفاده از آب و رستنی هاى این زمین هاى سمى بى تردید تبعات جدى را براى حیات تمامى جاندارن در پى خواهد داشت.

(لینک مرتبط)


هم اکنون صیادان و شکارچیان از حضور پرندگان در اندک عرصه هاى آبى منطقه براى نصب دام هاى هوایى و یا تیراندازى در هر صبح و غروب نهایت استفاده را می برند.




………………………………………… ………
…..خوتکاى ابرو سفید

اطلاعیه محیط زیست مازندران مبنى بر اعلام ممنوعیت استفاده از روش هاى صید غیر سنتى پرندگان مهاجر

تنها روش مجاز صید پرندگان استفاده از روش دوما می باشد که روش سنتى صید پرندگان محسوب می شود. در این روش صید بر خلاف دام هاى هوایى و دام کِرِس، به جمعیت هاى پرندگان آسیبى وارد نمیشود و برداشت به شکل منطقى و پایدار از گونه هاى فراوان و با حفظ آرامش زیستگاه انجام میشود.
اول مهرماه ١٣٩۴ اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران اطلاعیه اى را در پرتال آن اداره کل منتشر کرد و علاوه بر توضیحات ممنوعیت استفاده از روش هاى صید غیر سنتى پرندگان شامل کِرِس (دام بزرگ زمینى حاشیه محل هاى تجمع پرندگان مورد استفاده براى صید در طى روز) و گِذر، شب دام و تور هوایى که روش هاى صید شبانه هستند، بخشى از جدول مصوبه جدید نرخ ضرر و زیان حاصل از شکار غیرمجاز که شامل گونه هاى پرندگان مهاجر منطقه میباشد را نیز منتشر نمود.

این اقدام در نوع خود اقدامى شایسته و مهم بوده و فعالین محیط زیست استان مازندران و سراسر کشور از هیچ حمایت و کمکى در مسیر اعمال این اطلاعیه مهم براى طبیعت کشور فروگذار نخواهند نمود.
شایان توجه است پیرو روابط خویشاوندى قوى مابین برخى مسئولین و مردم محلى بازخورد واقعى اجرا و اعمال جدى قوانین و مقررات حفاظت از محیط زیست را نه در فضاى مجازى بلکه در دنیاى واقعى باید پیگیرى نمود.
در نتیجه بررسى و پایش مستمر شرایط، بازار و قاچاق حیات وحش و اعلام وضعیت منطقه مانند گذشته توسط فعالین محیط زیست از سراسر کشور انجام خواهد شد.


همزمان با مطرح شدن بحث ساماندهى و ضابطه مند شدن صید و شکار در فریدونکنار و سرخرود، بازار فروش پرندگان مهاجر براى اولین بار بیش از دو ماه زودتر از هر سال راه شروع به کار کرده است. با توجه به اینکه از پنج دامگاه منطقه، در حال حاضر صرفا بخش کوچکى از دامگاه فریدونکنار فعال مى باشد عمده پرندگانى که روزانه در این بازار ارائه مى شوند با تورهاى هوایى و شب دام صید میشوند و فارغ از اعلام و ابلاغ ممنوعیت روش صید تور هوایى، آزادانه و علنى معامله میشوند.






………………………………………… …………..خوتکاى ابروسفید

…………
.حلقه بدست آمده از پاى یکى از صدها خوتکاى ابرو سفید صید شده در تورهاى هوایى فریدونکنار

این حلقه در سال هاى گذشته توسط سازمان محیط زیست ایران به پاى پرنده نصب شده است. با بررسى شماره حلقه اطلاعات محل و زمان حلقه گذارى بدست خواهد آمد.




عکس هوایى مربوط به آب بندان ازباران به مساحت ٨٠ هکتار در سرخرودکه در فاصله کمى از زیستگاه قوها قرار دارد

خطوط سفید موازى در فواصل بین نیزارها تورهاى هوایى برپا شده در این تالاب هستند. قضاوت در مورد عکس با شما


………………………………………
…اردک بلوطى از پرندگان حمایت شده جهانى

آب بندان بزرگ ازباران و لپو فریدونکنار دو تالاب و زیستگاه اصلى این اردک غواص در منطقه سرخرود و فریدونکنار هستند. این دو زیستگاه به طور کامل همانطور که در عکس بالا مشخص است، پوشیده از تورهاى هوایى میباشند. لپو فریدونکنار در داخل پناهگاه حیات وحش اشغال شده فریدونکنار نیز قرار دارد.





……………………
.نمونه اى اردک هاى بلوطى صید شده در آب بندان ازباران (زمستان ٩٣)



…………
…غواص گلو سیاه پرنده حمایت شده بین المللى و از کمیاب ترین پرندگان ایران (زمستان ٩٣)

صید و شکار پرندگان مهاجر در سال جاری آغاز شده است


با وجود ابلاغ و تأکید بر ممنوعیت شکار و استفاده از تورهاى هوایى و دام کِرس، صداى شلیک هاى بى شمار به مجرد غروب آفتاب در هر نقطه از منطقه از دور و نزدیک به گوش میرسد و تا صبح ادامه دارد و هر روز نیز بر شمار تورهاى هوایى افزوده میشود.

مأمورین محیط زیست مناطق به ویژه در سرخرود طى انجام عملیات هایى در تلاش هستند تا از شکار غیرمجاز پرندگان با اسلحه جلوگیرى کنند اما عملا با توجه به تعداد بسیار کم مأمورین (کمتر از متوسط تعداد محیطبان نسبت به مساحت در مقایسه با سایر نقاط کشور که خود چهار برابر کمتر از استاندارد جهانیست) و نبود امکانات اولیه مانند وسیله حمل و نقل، همچنین وسعت و فواصل زیاد محل هاى حضور پرندگان، کنترل منطقه با دشواری هاى بى شمارى درهم آمیخته است و با یک بررسى گذرا از وضعیت موجود به راحتى میتوان به کم توجهى نسبت به حفاظت از این مناطق حساس آگاه شد.
شنیدن صداى تیراندازی هاى ممتد و متعدد در هر غروب تا طلوع آفتاب، حتى موجب ایجاد مزاحمت و ناراحتى برای بسیارى از اهالى سرخرود و فریدونکنار شده است.

على رغم تلاش هاى محیطبانان منطقه براى برقرارى نظم و امنیت و جلوگیرى از شکار در طول شب و اوائل صبح، هر صبح عده اى که شب گذشته موفق به صید پرندگان با تور هوایى و یا شکار با سلاح گرم شده اند، سرمست از موفقیت و درآمد نامشروعشان پرندگان را به مزایده گذاشته و به سماک بازار و سپس سایر دلالان پرندگان مهاجر تحویل میدهند.

هر روز بر تعداد پرندگان بازار افزوده میشود و در حاضر روزانه دست کم ٢٠٠ پرنده به این ترتیب معامله میشوند که هرگز در زمان مشابه در سال هاى گذشته سابقه نداشته است.






سماک و رییس شناخته شده بازار پرنده فریدونکنار فعالیت خود را از صبح ١٩ شهریور ۱۳۹۴ در ورودى بازار ماهى فریدونکنار از سر گرفته و از هفته گذشته با اضافه شدن به جمعیت هاى پرندگان مهاجر و گسترش صید و دام هاى هوایى بازار ویژه فروش پرنده نیز در محل جداگانه خود راه اندازى شد.


راه اندازى بازار علنى معامله و تجارت حیات وحش و آغاز برپایى تورهاى هوایى، امسال بیش دو ماه زودتر از سال هاى گذشته صورت گرفته است.


این نمایش قدرت از جانب دلالان و معامله گران تجارت پرسود و کم دردسر حیات وحش به وضوح بیانگر اصرار به ادامه رویه هرساله، بدون کمترین اعتنا به قوانین و مقررات ملی است.


سرایت و گسترش علنى صید پرندگان به سایر مناطق



سرایت و گسترش استفاده از روش هاى غیر قانونى صید و استفاده از اسپیکرهاى شارژى براى پخش صدا براى جذب حداکثرى پرندگان به سمت تورها نتیجه مستقیم بى تفاوتى و ضعف در اعمال و اجراى قوانین و مقررات جارى کشور بوده است که امسال علاوه بر سرخرود و فریدونکنار شامل حال تالاب ها و آبندان هاى محمود آباد، نور و بابلسر نیز شده است و در صورت ادامه رویه حفاظتى و حراستى گذشته به ویژه در فریدونکنار، بدون تردید و بر اساس مستندات و بررسی ها علاوه بر سرخرود و فریدونکنار در مناطق فوق نیز شاهد برپایى گسترده دام هاى هوایى جهت صید پرندگان خواهیم بود.



………………………………………
.طاووسک صید شده در تالاب ازباران (شهریور ٩۴)پناهگاه حیات وحش اشغال شده فریدونکنار


متاسفانه اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران به طرز حیرت آورى مدیریت و حفاظت پناهگاه حیات وحش به ثبت رسیده فریدونکنار را که از نظر وسعت کوچکترین اما از حائز اهمیت ترین مناطق حفاظت شده کشور است، به طور کامل به متصرفین محلى واگذار نموده است.

با توجه به حساسیت و شرایط اکولوژیک این منطقه چند ده هکتارى، عمده تخلفات و نصب دام هاى هوایى درست در داخل همین محدوده حفاظت شده ملى صورت میگیرد.
پیگیرى سرنوشت این پناهگاه حیات وحش رها شده قطعا از مهمترین اقدامات مقتضى براى ساماندهى وضعیت این منطقه میباشد.



………………
…تورهاى هوایى در طول شبانه روز انواع پرندگان را بدون گزینش به دام مرگ میکشانند

انواع پرندگان شکارى (شاهین ها، سارگپه ها، قرقى ها و انواع جغدها) نیز به سادگى جذب سایر پرندگان گرفتار در تورها شده و خود در دم اسیر تورها میشوند.




نمونه هایى از اولین پرندگان صید شده در سایر مناطق که براى فروش در بازار ماهى و پرنده فریدونکنار به این منطقه ارسال شده اند.(شهریور ٩۴)


در نتیجه خشکیدگى برخى تالاب هاى مهم مانند آلماگل و پس روى بیش از یک کیلومترى آب تالاب گمیشان در استان گلستان و کم آبى و شور شدن آب عرصه هاى تالابى آب شیرین دشت قره تپه واقع در زیستگاه هاى جنوبى پناهگاه حیات وحش میانکاله که براى تأمین غذاى پرندگان مهاجر مقیم در میانکاله بسیار حیاتى و مهم میباشد، توأم با ناامنى سایر مناطق تالابى شرق مازندران، میتوان انتظار داشت امسال نیز جمعیت ها و گونه هاى جدید و بیشترى از پرندگان مهاجر به ناچار روانه دامگاه هاى سرخرود و فریدونکنار مازندارن شوند.
این پدیده توجه و مدیریت مسئولانه ترى را نسبت به این دو منطقه طلب می نماید که احداث ادارات محیط زیست مستقل هم در سرخرود و هم فریدونکنار در رأس این اقدامات است. در حال حاضر در هیچیک از این دو منطقه اداره و پاسگاه محیط زیست وجود ندارد.




…………………………
……..غازهاى پیشانى سفید کوچک در باغ پرندگان شهر فریدونکنار

غاز پیشانى سفید کوچک از نادرترین پرندگان دنیاست. گونه اى ارزشمند و شدیدا در معرض خطر انقراض با کاهش بیش از پنجاه درصدى جمعیت جهانى در سال هاى اخیر
فریدونکنار و سرخرود از زیستگاه هاى این غاز نادر به شمار می رود و قتل عام و تاراج انواع غازهاى وحشى و مهاجر بوسیله تورهاى هوایى بلاى جان این پرنده خصوصا در اولین روزهاى مهاجرت به شمال کشور می باشد.
کارشناسان سازمان محیط زیست همه ساله در کارگروه بین المللى نجات این پرنده که هر نوبت در یک کشور برگزار می شود شرکت میکنند و سال گذشته کارشناسانى از تهران و مازندران به همین منظور به اکوادور و گرجستان سفر کردند.


تاریخ ثبت عکس های زیر روزهای دوم و سوم شهریور ٩۴ می باشد:



…………………………
……نمونه هایى از برپایى تورهاى هوایى در سرخرود و فریدونکنار




تالاب ازباران یکى از محل هاى اصلى برپایى تورهاى هوایی است. این تالاب از نظر جغرافیایى در محدوده سرخرود قرار دارد. دام گذاران سرخرودى و فریدونکنارى على رغم نداشتن هرگونه مالکیت، این تالاب را جهت دام گذارى بین خود تقسیم کرده اند.



……………………………………
…بخشى از شرق دامگاه فریدونکنار در حال راه اندازى

اعمال قوانین، برخورد با جرائم و معرفى متخلفین به مراجع قضایى در اولین روزهاى شروع مهاجرت پرندگان، پیش از برپایى گسترده تورهاى هوایى و قرق منطقه توسط صیادان، سرنوشت کل سال را رقم خواهد زد و تعیین کننده وضعیت حفاظت از این سرمایه ویژه ملى و جهانى، حفظ آبرو و وجهه بین المللى کشور و تعهد به معاهدات جهانى به امضاء رسیده توسط دولت، در سال جارى و آینده خواهد بود.


متن و تصاویر: محمدعلى الله قلى – نغمه امینى – حامد تیزرویان

با سپاس از همفکرى و همیارى علاقمندان حفظ طبیعت فریدونکنار و سرخرود مازندران


منبع:پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران (iew)