حدفاصل شهرستان اراک و محلات در استان مرکزی منطقه‌ای حفاظت شده وجود دارد که با وجود اینکه سالهاست تلاش می شود پای شکارچیان و قاتلان طبیعت به آن باز نشود اما بازهم دستکاری های غیرمستقیم انسان در طبیعت موجبات نابودی پوشش گیاهی و جانوری آن را فراهم کرده است. به طوری که برداشت های بی رویه از سفره های زیرزمینی آب به این منطقه هم سرایت کرده و آبهای جاری و چشمه سارهای هفتادقله را به خشکی کشانده است.


به گزارش زیست آنلاین از مهر، جاذبه های طبیعی و بکر هر منطقه علاوه بر موهبت های الهی، ظرفیت ویژه ای برای گردشکری نیز هست، مناطق طبیعی دارای چشم اندازهای زیبا و گونه های خارق العاده حیوانی و گیاهی می تواند پای هزاران طبیعت گرد را به آن منطقه باز کند. منطقه حفاظت شده هفتاد قله اراک یکی از این سرمایه هاست که حال با تهدیداتی مواجه است.


هفتاد قله یکی از مناطق حفاظت شده تحت نظر محیط زیست استان مرکزی است، این منطقه با وسعت 97 هزار و 437 هکتاری در 25 کیلومتری شرق اراک و 15 کیلومتری شمال غربی محلات قرار دارد. منطقه حفاظت شده و پارک ملی هفتاد قله با ظرفیت های حیات وحشی ویژه خود می تواند مقصدی زیبا برای طبیعت گردان باشد، هرچند هم اکنون کم آبی یکی از معضلات اصلی آن است.

مدیرکل محیط زیست استان مرکزی با اشاره به خشکسالی های اخیر در این منطقه به مهر گفت: همجواری منطقه هفتاد قله با کویر مرکزی و کویر میقان، بارش اندک و نبود رودخانه دائمی از جمله عواملی است، که موجب ایجاد محدودیت در تأمین آب مورد نیاز در این منطقه شده است.
امیر انصاری افزود: در این میان خشکسالی و افزایش دما در سال های اخیر نیز مزید بر علت شده و باعث شده تا سطح سفره آب زیرزمینی منطقه کاهش یافته و چشمه ها و روان آب ها نیز خشک شود.

وی ادامه داد: در این منطقه چشمه چکاب و سیبک دو منبع تامین آب طبیعی و مهم هستند که پاسخگوی خیل جمعیت حیوانی منطقه نیست.


تاثیر کم آبی بر روی گونه های متنوع ساکن در منطقه هفتاد قله


انصاری با اشاره به تاثیر کم آبی بر روی گونه های متنوع ساکن در این منطقه اظهار کرد: در منطقه هفتاد قله حدود چهار هزار راس انواع حیوانات شامل کل، بز، قوچ و میش، گربه وحشی، گراز، گرگ، روباه ، شغال و 60 نوع پرنده و و 205 گونه گیاهی که اغلب خواص دارویی وجود دارند.
وی ادامه داد: تاثیر این معضل به حدی است که علاوه بر آسیب به پوشش گیاهی موجب افت زاد و ولد، مهاجرت گونه های ارزشمند و حتی در مراحل حاد مرگ و میر حیات وحش می شود.





انصاری گفت: با توجه به اهمیت تامین آب برای گونه های گیاهی و جانوری این منطقه در سال های اخیر در منطقه تعدادی آبشخور ساخته شده، که توانسته تا حدودی مشکلات کم آبی را در فصول گرم، سال کاهش دهد.
مدیرکل محیط زیست استان مرکزی همچنین افزود: منبع تغذیه این آبشخورها یک مخزن آب با ظرفیت 100 هزار لیتری است که در منطقه نصب شده است.

انصاری توضیح داد: بعلاوه یک خودروی آبرسان نیز به صورت سیار با سرکشی به مناطق زیستگاهی استان کار آبرسانی به این مناطق را برعهده دارد.


ایجاد خط انتقال آب و ساخت آبشخور جدید برای منطقه


وی با تاکید بر اهمیت تامین آب این منطقه تصریح کرد: در این راستا طرح ایجاد خط انتقال آب و ساخت آبشخور جدید برای منطقه در دست اجراست.
انصاری با بیان اینکه اعتبار این طرح بیش از دو میلیارد ریال است اظهار کرد: طبق پیش بینی های بعمل آمده این پروژه تا پایان نیمه دوم مرداد عملیاتی می شود.
وی همچنین با اشاره به اینکه تهدیدات دیگری چون شکار غیرمجاز و آتش سوزی این منطقه را تهدید می کند، اظهار کرد: خشک شدن پوشش گیاهی و گرمای شدید هوا در تابستان حساسیت منطقه را بالا برده و افروختن آتش در مزارع یا مراتع می تواند موجب آتش سوزی در منطقه شود.
انصاری ادامه داد: در چند روز گذشته شاهد یک آتش سوزی در این منطقه بودیم که با درایت و سرعت عمل محیط بانان ازپیشروی و ایجاد خسارت آن جلوگیری بعمل آمد.

هرنوع تردد در هفتادقله بوسیله محیط بانان و همیاران محیط زیست محلی کنترل می شود


وی گفت: این منطقه نزدیک به 40 سال است که بعنوان منطقه شکار ممنوع اعلام شده است و برای جلوگیری از برخی شکارهای غیرمجاز پاسگاه هایی در مناطق مختلف آن دایر است که بصورت شبانه روزی از منطقه محافظت و هرنوع تردد در آن بوسیله محیط بانان و همیاران محیط زیست محلی کنترل می شود.
یک فعال محیط زیست نیز با اشاره به تهدیدات پیشروی منطقه هفتاد قله گفت: کم آبی اصلی ترین نگرانی این منطقه است که در کنار مظاهر انسانی چون اتوبان و کشاورزی بر این نگرانی ها افزوده است.
علیرضا جافر افزود: کشور ما هم اکنون دچار خشکسالی است، 9 سال خشکسالی مداوم، شیوه کشاورزی سنتی و برداشت بی رویه از چاه ها باعث شده تا کم آبی در این منطقه بیشتر شود.
وی ادامه داد: در این منطقه چشمه های زیادی وجود ندارد فقط یک چشمه دائمی بنام چکاب است از طرفی اگر در روستاها نیز چشمه ای باشد روستائیان اجازه ورود حیوانات به روستا را نخواهند داد.


برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی خشکی چشمه ها را رقم می زند


جافر گفت: وقتی که برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی داشته باشیم سطح آب پایین آمده و دیگر چشمه ای باقی نمی ماند.






وی گفت: البته محیط زیست آبشخورهایی درست کرده و با تانکر آب به منطقه می آورد اما این کافی نیست از طرفی برخی از جوجه های پرندگان چون جوجه کبک هنگام آبخوری درون این آبشخورها افتاده و خفه می شودند.
جافر توضیح داد: به دلیل نزدیکی به کویر مقاومت حیوانات منطقه در برابر کم آبی زیاد است ولی با این حال پس از مدتی دچار مشکل می شوند و قبل از همه گونه های پر تحرک خصوصا پرندگان که دمای بدنشان بالاتر از پستانداران است در خطر قرار دارند.


وی تصریح کرد: کم آبی فقط یکی از تهدیدات منطقه است، شکارهای غیرمجاز، چرای احشام در منطقه، کشاورزی سنتی، وجود مرکز نظامی در مجاورت منطقه و عبور اتوبان از درون منطقه هر کدام به نحوی ایجاد تهدید و مشکل کرده است.


فرهنگ حفظ محیط زیست در کشورهای جهان سوم کمتر از سایر کشورهاست


جافر گفت: فرهنگ حفظ محیط زیست در کشورهای جهان سوم کمتر از سایر کشورهاست زیرا فقط منافع و رفع نیازهای فرد مهم است و حیوان و گیاه نقشی در این بازه ندارند.
وی گفت: هفتاد قله دارای وسعت زیادی است و محیط پیرامونی آن حدود 140 کیلومتر بوده و دارای دو منطقه امن شمالی با وسعتی حدود، 9 هزار هکتار و منطقه امن جنوبی با وسعتی حدود 7هزار هکتار است.
جافر ادامه داد: کوه هفتاد قله با دو هزار و 686 متر، بلندترین قله و دشت شمالی با یک هزار و 677 متر ارتفاع از سطح دریا، پست ترین نقطه این منطقه است.
این فعال محیط زیست گفت: راه دسترسی به این منطقه از جاده اراک – تهران، انجدان وامان آباد و همچنین محلات میسر است. و وجود انواع حیوانات، پرندگان و گیاهان بر جذابیت این منطقه افزوده است از جمله، پلنگ، پازن، کبک تیهو، گون و کنگر.


حفظ محیط زیست یکی از الویت های دنیای امروز است، هر چند این اولویت در سایه بی تدبیری و منفعت ها رو به فراموشی است ولی نباید فراموش کرد که زمین و آسمان فقط متعلق به ما انسان ها نیست و خداوند بغیر از ما موجودات دیگری را نیز آفریده است که ما در برابرشان مسئول هستیم.


منبع:مهر