چند سالی هم بر سر احداث پالایشگاه نفت در نزدیکی میانکاله بحث شد تا اینکه مکان احداث آن به جای دورتری انتقال داده شد اما این انصاف نیست اگر نگوییم؛ احداث پالایشگاه ناخواسته بر میانکاله تاثیر می*گذرد.



به گزارش خبرنگار فارس از شهرستان بهشهر، پناهگاه حیات وحش میانکاله شامل، تالاب، شبه*جزیره و خلیج با وسعت 68.8 هزار کیلومتر است که در 12 آبان سال 48 به*عنوان منطقه حفاظت*شده و در 21 مرداد سال 54 به پناهگاه حیات وحش ارتقا یافت و در همین سال بود که در کنوانسیون تالاب*های بین*المللی به میزبانی رامسر، در فهرست نخستین تالاب*های حفاظت*شده، به ثبت رسید.

این منطقه به*دلیل برخورداری از منابع تغذیه*ای و شرایط زیستی مناسب و آب و هوای معتدل، در تمام سال میزبان گونه*های مختلفی از پرندگان زمستان*گذران و تابستان*گذران است که از جمله آنها میتوان به مرغابیها، عقاب دریایی دمسفید، اردک سرسفید، فلامینگو، باکلان*ها، قوها و پلیکان*ها اشاره کرد.

پناهگاه حیات وحش میانکاله به*عنوان یکی از 9 ذخیره*گاه زیست*کره، با میزبانی حدود 200 گونه پرنده آبزی و کنار**آبزی و پذیرش سالانه بیش از نیم میلیون پرنده مهاجر، به بهشت پرندگان آسیا شهرت دارد.
شبه جزیره زیبای میانکاله به*دلیل برخورداری از پوشش*های درختچه*ای ارزشمند مانند سازیل، تمشک و نی همچنین امنیت و سکوت کافی، در تمام سال، زیست*گاه قرقاول خزری و درّاج از گونه*های حمایت*شده و شاخص پرندگان بومی شمال ایران است.

179 گیاه آبی، خشکی و کنار*آبی در پناهگاه حیات وحش میانکاله شناسایی شده که از شناخته*ترین آن*ها می*توان به تمشک، داغداغان، فندق، ولیک و ازگیل وحشی، گز، تنگرس، نی، جگن و بوته*های منحصربفرد انار وحشی اشاره کرد که هر کدام علاوه بر زیبایی و شاخص*بودن، منابع مهم تغذیه*ای برای پرندگان و پستانداران موجود در این منطقه حفاظت*شده هستند.

از جمله پستانداران میانکاله می*توانیم به جوجه تیغی، گربه جنگلی، اسب وحشی، شغال، گراز، روباه، تشی، خرگوش، و خفاش اشاره کنیم.
البته بخش خلیج پناهگاه، که خلیج گرگان نامیده می*شود، زیست*گاه ماهیان کفال و کپور است که در نوع خود بی*نظیر و بکر به*شمار می*رود.

با این اوصاف، پناهگاه حیات وحش میانکاله اکنون در تهدید دست*اندازی انسان*هاست، کسانی که می*خواهند با ورود به آن از امنیت و سکوتش بکاهند و این قلمرو بی*نظیر حیات وحش را ضمن تسخیر، ناخواسته به سمت نابودی بکشانند.
طرح دریای میانکاله و واگذاری قسمت*هایی از جزیره آشوراده برای طرح گردشگری، جرقه*های اولیه*ای برای نابودی میانکاله است

چند سالی هم بر سر احداث پالایشگاه نفت در نزدیکی میانکاله بحث شد تا اینکه مکان احداث آن به جای دورتری انتقال داده شد اما این انصاف نیست اگر نگوییم؛ احداث پالایشگاه ناخواسته بر میانکاله تاثیر می*گذرد، هر چند پیمانکاران این پروژه تمام سعی خود را بر حفاظت از محیط زیست گذاشته*اند و شایسته تقدیر هستند.

اما طرح دریا در ساحل و گردشگری در جزیره «آشوراده» ده*ها برابر تاثیر منفی پالایشگاه بر پناهگاه حیات وحش میانکاله است، چه این*که آلودگی*های پالایشگاه تنها بر بخش کوچکی از میانکاله تاثیر می*گذارد، اما طرح*های گردشگری، بر تالاب، خلیج و شبه جزیره میانکاله تاثیر می*گذارد و امنیت و موجودیت این منطقه را زیر سئوال می*برد.
موضوع مهم این است که به استناد سایت رسمی سازمان حفاظت محیط زیست کشور، "موقعیت پناهگاه حیات وحش میانکاله در بین کشورهای همجوار دریای خزر از نظر زیست**محیطی از اهمیت ویژه*ای برخوردار است زیرا در طول ساحل جنوب دریای خزر فقط همین مسافت 60 کیلومتری از هرگونه توسعه شهری و آلودگی*های قابل ملاحظه و تخریب و بهره*برداری مفرط مصون مانده است."

در آخرین نشستی که با حضور هرمز محمودی*راد مدیرکل سابق محیط زیست مازندران در دفتر فرماندار بهشهر برگزار شد، درباره باید*ها و نباید*های طرح دریا در ساحل میانکاله بحث و بررسی شد.

محمودی*راد با بیان اینکه هیچ*یک از طرح*های دریای مازندران به شورای برنامه*ریزی نرفته اما طرح دریای میانکاله در این شورا مطرح و مصوب هم شد، تصریح کرد: در کنار این طرح، برای رفاه عمومی مردم، طبق قرارداد*ها، 50 هکتار منطقه محافظ در محدوده بندر* امیرآباد قرار دادیم تا پیمانکاران و سرمایه*گذاران طبق ضوابط تعیین شده، طرح*های دریا را اجرا کنند.
سخنان محمودی*راد در این نشست و نشست*های مشابه که در استان و شهرستان برگزار شد، حکایت از تردید محیط زیست در اجرای این طرح و از طرفی سخنان اجبار*کننده مسئولان ارشد بهشهر با القای " ضرورت اجرای طرح دریا در میانکاله" دارد چه اینکه گفتن مطالبِ تاکیدی از سوی محمودی*راد، مانند " ما با اجرای طرح دریای سالم با ضوابط و مقررات تعیین شده و ضوابط موافقیم." و " امکانات طرح دریای میانکاله موقت است؛ در تابستان برپا می*کنیم و در پاییز جمع می*کنیم."، حکایت از عواقبی دارد که سازمان محیط زیست را نگران آینده پناهگاه حیات وحش میانکاله و پاسخ*گویی به نسل*های بعد می*کند.

لزوم فنس*کشی محدوده دو تا سه کیلومتری و ایجاد پارکینگ در خارج از محدوده پناهگاه از دیگر تاکیدات سازمان حفاظت محیط زیست مازندران برای اجرای طرح دریا در میانکاله است.
اگر این مسائل رعایت نشود؛ خودروها و انسان*ها در پناهگاه حیات وحش میانکاله پراکنده می*شوند، امنیت و آسایش پرندگان و سایر جانوران منطقه به*هم می*ریزد و امکان آتش*سوزی و شکار غیر*مجاز وجود دارد. ایجاد مزاحمت برای خودِ گردشگران، انتشار زباله*ها در مناطق مختلف و مشکل*شدن مدیریت بر پناهگاه، مسائلی نیستند که از کنار آن*ها بتوان به*راحتی گذشت.

در نتیجه نشست*های انجام*گرفته و چیزی که آن *را مسئولان بهشهری "ضرورت طرح دریا در میانکاله" می*نامند، اکنون به*طور متوسط روزانه 500 دستگاه خودرو وارد میانکاله می*شود، پارکینگ و امکانات رفاهی در این منطقه وجود ندارد، مسئولیت طرح دست و پا شکسته در میانکاله به مسئولان محلی از جمله دهیاری زاغمرز سپرده شده است، به ازای هر خودرو، ورودی بین یک تا دو هزار*تومان دریافت می*شود که بیشتر برای جمع*آوری زباله یا پرداخت حقوق به ناجیان غریق و بعضاً نیروهای امداد و نجات هلال*احمر هزینه می*شود.
البته محیط زیست، مدیریت خود بر این منطقه را حفظ کرده است، اما ادامه روند فعلی در میانکاله منطقی نیست، میانکاله باید همچنان بکر و دست*نخورده باقی بماند.

بی تردید، با اجرای طرح رویایی "سالم*سازی دریا در میانکاله"، تمامی مشکلات گفته*شده حتی با فنس*کشی و تعیین محدوده مجاز، به خودی خود ایجاد می*شود، پرندگان از هجمه سنگین جمعیت و سر و صداهای ناشی از حضور جمعیت از پناهگاه فراری می*شوند، پرندگانی چون قرقاول و دراج که نیاز به آرامش و امنیت دارند دیگر میانکاله را محیطی امن برای زیست خود نمی*دانند و به مرور باید فاتحه نسل این نوع پرندگان را در میانکاله بخوانیم.


اما یک بحث دیگر باقی می*ماند و آن این*که چرا اعضای کارگروه گردشگری و طرح سالم*سازی دریا در بهشهر، فکری به حال توسعه طرح دریای صدفِ «زاغمرز» در پنج کیلومتری میانکاله نمی*کنند، چرا جایی که امکانات رفاهی را به آسانی می*توان گسترش داد و بستر*های خوبی برای آن مهیاست را کنار گذاشته*اند و میانکاله را در دستور کار قرار داده*اند.


چه*طور می*شود که اعضای این کارگروه هنوز طی سال*های سال نمی*توانند از عهده امکانات و رفع مشکلات موجود در ساحل زاغمرز که طرح آن کمتر از پنج کیلومتر است، برآیند و آن*وقت برای ساحل 60 کیلومتری میانکاله برنامه*ریزی می کنند و خود را با "تعیین محدوده مجاز" گول می*زنند.


و این را هم باید بپرسیم که چرا مسئولان بهشهری به*جای تلاش برای ایجاد فرصت*های گردشگری و بهره*مندی از دریا در 50 هکتار از منطقه محافظ در محدوده بندر امیرآباد و در جوار میانکاله تلاش نمی*کنند بلکه همه توان خود را معطوف به تسخیر سواحل میانکاله کرده*اند.


سخن پایانی این*که؛ مدیریت بر میانکاله و اظهارنظر درباره نوع بهره*مندی از آن تنها بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست است و اجبار این سازمان با گفتن مطالبی چون "مطالبات مردمی" و "استفاده از طبیعت برای اقتصاد گردشگری" در این زیست*کره، غیر*منطقی است.


تالاب، شبه*جزیره و خلیج میانکاله باید بکر و دست*نخورده همچون تابلوی زیبایی از نقش بی*بدیل رنگ*ها و موجودات که نقاش بزرگ هستی آن*را ترسیم کرده، بر دیوار آسیا محکم بماند.
خدا کند روزی نیاید که به*جای درخشش تلالو خورشید بر موج*های بی*تاب و پرواز پرندگان مهاجر، شاهد برق زباله*ها و هیاهوی آدم*هایی باشیم که طبیعت میانکاله را قربانی خواسته*های زود*گذر خود می*کنند.