ثبت شکار کبک، تيرخلاص به طبيعت بختياري!
از زماني که کبک دري به عنوان نماد جانوري استان چهارمحال و بختياري از سوي سازمان حفاظت محيط زيست معرفي شد، چهار سال مي گذرد. اما اين روزها باز هم نام کبک دري بر سر زبان مديران دولتي افتاده است، البته نه براي حافظت از آن به عنوان يک گونه جانوري در معرض خطرانقراض؛ بلکه به عنوان جانداري که روش شکار کردنش براي برخي از مديران چنان جذابيت داشته که مي خواهند اين شاهکار خود را براي نسل هاي بعد از خود هم به عنوان ميراث ملي به ارث بگذارند.

معاون ميراث فرهنگي اداره *کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري چهارمحال و بختياري با اعلام اين خبر که پرونده شکار کبک در فرهنگ بختياري در فهرست ميراث معنوي ملي به ثبت رسيد، گفته است: «با توجه به شرايط محيطي و اقليمي، استان چهارمحال و بختياري، زيستگاه پرندگاني از جمله کبک بوده که شکار آن براي صيادان و شکارچي*هاي بومي از اهميت خاصي برخوردار است و تنها کساني موفق به شکار اين پرنده مي*شوند که در فنون خاص شکار اين پرنده تبحر خاصي داشته باشند.»



«شاهين ايل بيگي*پور»، درباره دلايل پرداختن به فنون شکار کبک در بختياري افزوده است: «در قوم بختياري از قديم الايام مرد شکارچي از منزلت بالايي برخوردار بوده است، چرا که شکار نشان از دلاوري و شجاعت مرد دارد.»



به گزارش CHN، کبک دري با نام علمي Tetraogallus caspius يکي از پرندگان بومي ايران است که در حال حاضر به شدت در معرض خطر انقراض نسل قرار دارد.



از جمله عواملي که بقاي نسل اين پرنده زيبا را تهديد مي‎کند، شکار و دست‎اندازي مردم به طبيعت، است. به همين دليل کبک دري از سوي سازمان‎هاي حمايت از گونه*هاي جانوري در فهرست پرندگان حمايت شده قرار گرفته و شکار آن ممنوع شده است.



در گذشته جمعيت زيادي از اين پرنده در کوهساران استان چهارمحال بختياري از جمله سبزه کوه، جيلان، سالداران، زرد کوه، قيصري، هلن، ميلي، کلار، ريگ و جهان*بين در جست و خيز بودند اما اکنون جمعيت اين پرنده در زيستگاهش کاهش چمشگير يافته است.



«شاهين سپنتا»، دامپزشک و عضو انجمن حمايت از حيوانات اصفهان، با توجه به اهميت حفاظت از کبک دري به عنوان گونه ارزشمند جانوري ايران به CHN گفت: «براي جلوگيري از انقراض نسل اين پرنده زيبا بايد ضوابط قانوني مناطق حفاظت شده و شکار ممنوع به شدت رعايت شود و ضمن تلاش براي بازگرداندن امنيت به محيط زيست اين گونه جانوري ارزشمند بايد براي کوتاه کردن دست افراد سودجو از محيط طبيعي زندگي اين پرنده کوشش شود، نه اين که با ثبت فنون شکار اين پرنده، عملا تير خلاص را به سوي او نشانه برويم.»



وي بهترين و عملي*ترين راه حفاظت از گونه*هاي جانوري در معرض خطر انقراض همچون کبک دري را آگاهي*رساني به مردم و مسئولان براي شناخت ارزش*هاي زيستي گونه*هاي جانوري و راه‎هاي درست حفاظت از آن‎ها دانست.



اين فعال ميراث فرهنگي با اشاره به ثبت فنون شکار کبک در فهرست ميراث معنوي کشور گفت: «ثبت دو پرونده "شکار در ميان بختياري*ها" و "فنون شکار کبک در فرهنگ بختياري" نشان از اقدامي کارشناسي نشده و شتابزده دارد.»



سپنتا افزود: «اگرچه در طول تاريخ، شکار بخشي از زندگي همه مردمان براي تامين نيازهاي غذايي بوده اما در دنياي امروز، شکار نه تنها به عنوان يک ورزش يا تفريح، بلکه به عنوان روشي براي تامين غذا از سوي دوستداران طبيعت و محيط زيست و فعالان فرهنگي مترود، منسوخ و غيرانساني دانسته مي*شود و حتي علماي ديني و مراجع مذهبي نيز بر حرمت شکار تفريحي تاکيد کرده*اند. با اين همه جاي تعجب است که فنون شکار يک پرنده کوچک و دوست*داشتي که جايگاه مهمي در طبيعت و فرهنگ مردم بختياري دارد از سوي سازمان ميراث*فرهنگي ارزش*گذاري مي*شود.»



وي با اشاره به توضيح مديران ميراث فرهنگي استان چهارمحال بختياري در مورد قدمت شکار کبک در اين استان گفت: «هر سنت يا عملي که ريشه*هاي تاريخي و کهن داشته باشد، حتي اگر از نظر جنبه*هاي مردم شناختي، مطالعه آن داراي اعتبار باشد، اما لزوما از قابليت ارزش*گذاري به عنوان ميراث معنوي ملي برخوردار نيست. اگر براي کساني که اين پيشنهاد را داده*اند صرفا ثبت فنون شکار کبک به عنوان يک مهارت قديمي مورد نظر بوده، بهتر بود که آن را در حد يک مطالعه مردم*شناسي بررسي و منتشر مي*کردند نه اين که در حد يک ميراث معنوي ملي ثبت نمايند.»



سپنتا افزود: «ثبت فنون شکار کبک به عنوان ميراث ملي همان اندازه ضد ارزش است که کسي بخواهد فنون کشت خشخاش و توليد و مصرف ترياک و يا شيوه‎هاي قمه*زني يا انواع روش‎هاي شکنجه را با همه سنت*هاي آن‎ها به نام يکي از استان*ها و به عنوان ميراث معنوي ملي به ثبت برساند. بايد بکوشيم تا مواريثي را به فهرست ميراث معنوي کشور بيافزاييم که بتوانيم به عنوان يک ميراث با افتخار، براي نسل*هاي بعد از خود به يادگار بگذاريم.»



وي با خرده‎گيري نسبت به روند فعلي تهيه و تدوين پرونده*هاي ثبت ميراث معنوي کشور که مورد انتقاد بسياري از کارشناسان نيز هست، افزود: «بايد ساز و کار ثبت ميراث معنوي کشور مورد بازنگري قرار گيرد و در موضوعاتي که به طور مشترک به دو حوزه ميراث فرهنگي و ميراث طبيعي مربوط مي‎شود، بهتر است اين کار با هم انديشي و استعلام از ديگر نهادها مثل سازمان حفاظت محيط زيست و يا سازمان*هاي مردم نهاد فعال در آن زمينه صورت بگيرد و پيش از تکميل پرونده، مطالعات بيشتري درباره عواقب و نتايج اين ثبت*ها انجام شود.»



اگر بناست که دلاوري*ها و شجاعت‎هاي مردم غيور بختياري را ثبت کنيم چرا از نقش آن‎ها در مبارزات آزادي خواهانه انقلاب مشروطه و نهضت ملي سخن به ميان نمي‎آيد و از کساني چون سردار اسعد و ابراهيم‎خان بختياري و سردار مريم بختياري يادي نمي‎کنيم؟ آيا بهتر نيست براي ستايش اين روحيه دلاوري مردمان بختياري به جاي ثبت شکار کبک، خانه سردار اسعد در جونقان و يا خانه ابراهيم‎خان و بي‎بي مريم در فرادنبه را به عنوان خانه مشروطه بختياري شناسايي و نامگذاري کنيم؟