جام جم آنلاين: تنوع زيستي مهم*ترين منبع كره زمين است و مهم*ترين محصول ميليون*ها مورد تكامل به شمار مي*رود. زمين به عنوان خاستگاه انسان و ساير موجودات زنده با دانش كنوني تنها سياره*اي است كه حيات در آن جريان دارد.

شايد به همين خاطر است كه در آغاز هزاره سوم انديشمندان دنيا همصدا با صاحب*نظران علوم طبيعي به اين نتيجه رسيدند كه بايد از زمين پاسداري كنيم.
آگاهان علوم محيطي، تنوع زيستي را پايه و اساس حيات در زمين مي*دانند. متاسفانه اهميت و نقش تنوع زيستي در گذشته طبق عادت و ناآگاهانه يا آگاهانه و از روي عمد ناديده گرفته شده است. تنوع زيستي يا «زي*گونگي» شامل تنوع گونه*اي، تنوع اكوسيستمي و تنوع ژنتيكي است.
منشا* تنوع زيستي تكامل است. زماني كه ما يك گونه را از بين مي*بريم، در واقع، محصول ميليون*ها سال زمان و صرف انرژي كه منجر به تكامل آن گونه شده است را از بين برده*ايم.
نكته اينجاست كه انقراض يك گونه سفري بي*بازگشت است و همه تلاش*ها و ثروت*هاي جهان براي بازگرداندنش بي*ثمر خواهد ماند.
به طور كلي ارزش*هاي تنوع* زيستي در كشاورزي، سلامت انسان، تجارت، صنعت و فرهنگ كاملا شناخته شده است و سود مالي آن طي سال*ها و نسل*هاي متمادي مشخص نيست.
ناتواني انسان در پيش*بيني شرايط اقتصادي، كشاورزي، فرهنگي و زيستي ارزش تنوع زيستي را در آينده غير*قابل برآورد مي*سازد. علاوه بر اين، نقش تنوع زيستي در خدمات اكوسيستمي نيز غيرقابل برآورد است.
به طوركلي نقش* تنوع زيستي در زندگي انسان را در موارد زير مي*توان برشمرد:

1 ـ تنوع زيستي در خدمت اقتصاد پويا*:

اقتصاد تنوع زيستي و اكوسيستم*ها *(TEEB) ابتكاري جهاني است كه همه توجه*ها را به موارد زير جلب كرده است:
مزاياي اقتصادي تنوع زيستي.
زيان مالي حاصل از بين رفتن تنوع زيستي و تخريب اكوسيستم*ها.
پتانسيل واكنش*هاي اقتصادي.
اقتصاد تنوع زيستي و اكوسيستم*ها بر گروه*هاي اصلي ذي*نفع مانند دانشمندان، فروشندگان در مقياس ملي و جهاني، دولت و مردم محلي موثر است و هدف اصلي آن فراهم كردن مدارك قطعي است كه چگونه، چه زماني و كجا به منظور استفاده*هاي اقتصادي تنوع زيستي حفاظت شود.
اقتصاد تنوع زيستي و اكوسيستم*ها فرصتي به*وجود مي*آورد تا نشان دهد حفاظت كردن از تنوع زيستي همان پس*انداز پول است.
بسياري از بحران*هاي تنوع زيستي ناشي از فعاليت*هاي انسان است و ما وظيفه داريم بحران*هاي پيش*رو و زيان*هاي مالي ناشي از آنها را برطرف كنيم.

2 ـ تنوع زيستي در خدمت امنيت غذايي:

كاهش تنوع زيستي امنيت غذايي را به خطر مي*اندازد، زيرا كاهش تنوع زيستي كشاورزي بر امنيت غذايي آثار نامطلوب شناخته*شده*اي دارد. استفاده از مديريت تلفيقي آفات، كشاورزي ارگانيك و كودهاي ارگانيك، تناوب كشت، استفاده از پسماندهاي جانوري و بازيافت محصولات، كشاورزي بدون شخم يا شخم حداقل و كشاورزي چندكشتي مي*تواند به حفاظت از تنوع زيستي در كشاورزي كمك كند و بالا رفتن امنيت غذايي را سبب شود.

3 ـ تنوع زيستي در خدمت معيشت و كشاورزي پايدار*:

تنوع *زيستي در كشاورزي شامل تنوع در همه تركيبات غذايي و محصولات كشاورزي* (تنوع در گياهان* كشت* شده، جانوران پرورشي و موجودات *زنده ذره*بيني وابسته به آنها) است. تنوع زيستي در كشاورزي باعث توليدات پايدار براي توليد محصولات غذايي، صنعتي و دارويي مي*شود. همچنين از نظر زيستي نظير حضور گرده*افشان*ها *(pollinators)، موجودات زنده خاك و طعمه*خوارها سبب حمايت محصولات مي*شود. خدمات اكوسيستمي وسيع*تر در اكوسيستم*هاي كشاورزي باعث بهبود سيماي سرزمين، بهبود و سلامت بيشتر خاك، بهبود كيفيت و چرخه آب و بهبود كيفيت هوا خواهد شد. تنوع بيشتر در گياهان وحشي مي*تواند به توليد محصولات گياهي بهتر، مقاوم*تر، سالم*تر و اقتصادي*تر
كمك كند.

4 ـ تنوع زيستي در خدمت سلامت انسان:

مقالات و كتاب*هاي بسياري در زمينه نقش تنوع زيستي در سلامت انسان وجود دارد. تنوع بيشتر در گياهان دارويي مي*تواند پتانسيل درمان بسياري از بيماري*ها را به*وجود آورد. همچنين تنوع بيشتر توليد پايدار مواد آرايشي و بهداشتي را تضمين مي*كند. تنوع بيشتر در مواد غذايي مانند انواع سبزي و ميوه ويتامين*هاي بيشتري به بدن مي*رساند و در نتيجه باعث مقاومت بيشتر سيستم ايمني بدن مي*شود.

5 ـ تنوع زيستي در خدمت صنعت*:

بسياري از صنايع به منابع زيستي وابسته*اند. به بيان ديگر مواد اوليه خود را از طبيعت به دست مي*آورند. به عنوان مثال صنعت نفت و گاز كه يكي از پول*سازترين صنايع جهان محسوب مي*شود حاصل تجزيه هزاران*گونه از باكتري*ها و پلانكتون**هاي موجود در درياست.