محیط زندگی
لاک پشت ها حیواناتی خونسرد هستند یعنی توانایی کنترل دمای بدن خود را ندارند و بر خلاف جانداران خونگرم که با انرژی آزاد شده از متابولیسم غذای مصرفی، خود را گرم می کنند، برای گرم نگه داشتن دمای بدن خود نیازمند گرمای حاصل از نور خورشید و یا گرمای آب می باشند.
لاک پشت هایی که در منزل نگهداری می شوند اغلب از نوع خشکی زی – آبزی و یا خشکی زی هستند. یک محیط مناسب برای لاک پشت های خشکی زی – آبزی (مانند لاک پشن گوش قرمز) یک تراریوم (آکواریوم مخصوص خزندگان) است که در حقیقت نوعی آکواریوم است که در آن دو بخش آب و خشکی فراهم شده است. به این ترتیب که حدود 3/2 طول آکواریوم را آب فرا گرفته و 3/1 باقیمانده آن با استفاده از چند قطعه سنگ بزرگ به شکل ساحل درآمده باشد. برای سهولت در تمیز نمودن این تراریوم بهتر است دو بخش آب و خشکی با استفاده از یک صفحه شیشه ای از هم جدا شوند تا در هر باز تعویض آب نیازی به جابجا نمودن سنگ ها نباشد.
سنگ های مورد استفاده می بایست نسبتاً بزرگ باشند و پیش از استفاده با برس به خوبی شسته و تمیز شوند.
لاک پشت ها در شرایط منزل که به نور خورشید برای تامین گرمای مورد نیاز دسترسی ندارند می بایست گرمای مورد نیاز خود را از طریق یک لامپ 60 وات (مانند یک چراغ مطالعه) با نور زرد که در ارتفاعی حدود 30 سانتیمتری کف بخش خشکی تراریوم قرار گرفته است تامین کنند. همچنین لاک پشت ها برای تامین ویتامین D مورد نیاز بدن خود به اشعه ماورای بنفش از نوع UV-B نیاز دارند که برای تامین آن می توانید از لامپ اشعه ماورای بنفش نوع UV-B استفاده کنید (در کلینیک موجود می باشد) که از فاصله تقریبا 30 تا 40 سانتیمتری روی تراریوم بتابد.
دمای آب لاک پشت ها می بایست 25-30 (متوسط 26) درجه سانتیگراد باشد و برای تامین این میزان حرارت باید از هیتر های مخصوص آکواریوم ماهی استفاده کنید که می توان دمای آن را روی میزان دلخواه تنظیم نمود و بهتر است همیشه یک دماسنج نیز داخل آب قرار داشته باشد.
می توانید از گیاهان زینتی مصنوعی نیز برای تزئین تراریوم استفاده کنید.
در صورتی که تراریوم به فیلتر مجهز نباشد، آب آن را باید به صورت روزانه تعویض نمایید و در صورت استفاده از فیلتر های مخصوص آکواریوم دفعات تعویض آب را می توان به 2 بار در هفته کاهش داد.
تغذیه لاک پشت
اغلب لاک پشت های خشکی زی – آبزی همه چیز خوار هستند ولی لاک پشت ها معمولاً در سنین پایین به میزان بیشتری از مواد پروتئینی مانند ماهی، میگو و گوشت نیاز دارند و در سنین بالاتر میزان مصرف سبزی و میوه را باید افزایش داد. با این حال در تمامی سنین همواره باید انواع سبزیجات و به خصوص هویج در جیره غذایی موجود باشد.
غذای لاک پشت می بایست حاوی مواد پروتئینی باشد که بهترین آن ماهی کامل ریز (زنده و یا یخ زده)، ماهی خوراک و کنسرو ماهی است به این معنی که اسکلت ماهی هم خورده شود تا کلسیم مورد نیاز لاک پشت نیز تامین گردد.
پلت های مخصوص خزندگان نیز در بازار موجود است که ترکیبات مختلفی دارند ولی نباید لاک پشت تنها از پلت تغذیه کند. تنوع غذایی یک اصل مهم در حفظ سلامتی تمامی حیوانات خانگی است. مقدار مصرف هر وعده غذا به اندازه سر (بدون گردن) لاک پشت است و روزانه 2 وعده غذا کافیست. البته این میزان ذکر شده برای مجموعه غذاهایی است که در یک روز مورد استفاده قرار می گیرند.
کرم خونی نیز یکی از غذاهای بسیار مورد علاقه لاک پشت ها است که نباید زیاد مورد استفاده قرار گیرد ولی در مواقع بی اشتهایی می تواند به عنوان اشتها آور به میزان کم استفاده شود.
لاک پشت ها برای تامین ویتامین ها و فیبر مورد نیاز بدنشان باید از انواع میوه و سبزی های سبز یا رنگین نیز استفاده کنند که به ترتیب اولویت از شماره 1 تا 4 مشخص شده اند:
سبزيجات:
1- انواع كاهو ، ریحان ، برگ قاصدک
2- هويج ، خیار ، كاسني ، باقلا ، كدو سبز ، سيب زميني ( آبپز )
3- فلفل سبز ، گوجه فرنگي ، کلم پیچ
4- كلم بروكلي ، كلم ، كرفس ، قارچ ، اسفناج
میوه جات:
1- پاپایا ، طالبي ، خربزه ، هندوانه ، انبه ، انار
2- سيب ، موز ، شاه توت ، زغال اخته ، مركبات ، انگور ، هلو ، گلابي ، توت فرنگي
غذای جانوری:
1- حلزون سيب ، حلزون بركه ، گوپي ، ماهي خوراک ، جيرجيرك ، كرم خاكي
2- ميگوي آب شور ، لارو پشه
3- خرچنگ ، گلدفيش (ماهي قرمز)
غذاهاي تجاري:
1- جيرجرك ، میگوی خشک شده،
2- ميگوي آب شور ، ماهي خوراك يخ زده ، گاماروس
3- حلزون ، كرم توبيفكس

4- كرم خوني منجمد (به ندرت و حداکثر یک بار در هفته)
غذاهاي ديگر ( با کاربرد کمتر یک تا دو بار در هفته):
1- سفيده تخم مرغ ( آب پز )، گوشت مرغ و بولقمون ( آب پز ) ، ماهي قزل آلا ( گوشت خام ) ، ماهي تن (كنسرو شده در آب)،
2- گوشت گاو (پخته يا خام) ، نان ، پوست تخم مرغ ، گوشت مرغ و بوقلمون (خام)
نکته 1: ویتامین D تولید شده در پوست لاک پشت توسط نور مصنوعی مهتابی کافی نیست و با این حال گذاردن لاک پشت زیر نور مستقیم (بدون شیشه) نیز در تمام فصول امکانپذیر نیست و در فصول گرم هم احتمال گرمازدگی ناشی از این کار بسیار زیاد است و در صورت انجام این کار مدت زمان قرار گرفتن در نور باید حداکثر 15 دقیقه بوده و همواره قسمت آب لاک پشت در سایه قرار داشته باشد. با توجه به تمام این محدودیت ها، لاک پشت برای تامین ویتامین D کافی به مکمل غذایی نیاز دارد که این مکمل می تواند قطره ویتامین A+D و یا کپسول های روغن کبد کوسه (cud (liver oil باشد که میزان مصرف آن بسته به اندازه لاک پشت توسط دامپزشکتان تعیین می شود (مصرف بیش از اندازه مسمومیت زا است).
نکته 2: لاک پشت ها برای حفظ استحکام بافت استخوانی و لاک و نیز عملکرد عضلات و قلب به میزان مناسبی از کلسیم به صورت روزانه نیاز دارند. به همین دلیل باید از همان ابتدا لاک پشت را به خوردن کف دریا (که اسکلت داخلی ماهی مرکب است) عادت داد. کف دریا را می توانید از عطاری ها و کلینیک های دامپزشکی تهیه کنید. بخش نرم داخلی آن را به قطعات کوچک و بلند تقسیم کرده و یا داخل آب بیاندازید و یا در صورت امکان با دست به لاک پشتتان بدهید. در صورتی که لاک پشت از کف دریا استفاده نکند باید مقدار توصیه شده از شربت کلسیم را با نظر دامپزشکتان استفاده کنید (که دادن شربت به مراتب دشوارتر از کف دریاست).
نکته 3: در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر به دامپزشکتان مراجعه کنید:


علائم بیماری در لاک پشت
لاک پشت ها نیز همانند سایر حیوانات ممکن است به بیماری های مختلفی مبتلا شوند و درمان به موقع می تواند از وخامت حال لاک پشت بیمار جلوگیری کند.
با توجه به تماس های فراوان تلفنی در زمینه بیماری های لاک پشت متوجه شدم که بسیاری از افراد به دلیل عدم آگاهی از علائم آغاز بیماری تنها زمانی به دامپزشک مراجعه می کنند که تعدادی از لاک پشت هایشان را در اثر بیماری از دست داده اند و یا بیماری به شدت پیشرفت کرده است. به همین دلیل تصمیم گرفتم برخی از علائم مربوط به بیماری های متداول را به اطلاع دوستان برسانم تا در صورت مشاهده آنها به دامپزشک مراتجعه نمایند.
- بی اشتهایی و یا کاهش اشتها
- اسهال
- عدم تعادل در هنگام شنا
- عدم تعادل در حین راه رفتن
- ضعف و یا حالت فلجی در پا و یا دست ها
- افزایش صدای تنفس و یا تغییر در صدای تنفس
- تنفس دشوار
- تورم پلک چشم (یک و یا دوطرفه)
- ترشح از چشم و ترشح از بینی
- بروز زخم و یا جوش پوستی
- تورم و برآمده شدن فلس روی گوش ها
- ضعف عضلات
- نرم شدن لاک
- تغییر شکل منقار (نوک و یا فک)،شبیه شدن منقار به منقار طوطی
- فلج شدن پاها
- کاهش فعالیت و خواب آلودگی زیاد (لاک پشت ها در شرایط نگهداری در منزل نباید به خواب زمستانی بروند)
- ورم دست ها و یا پاها
- تورم در ناحیه گردن
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، با دامپزشک مشورت نمایید تا با درمان به موقع از وخیم تر شدن حال لاک پشتتان جلوگیری نمایید.
همچنین دریافت مشاوره از دامپزشک در زمینه نحوه نگهداری و تغذیه لاک پشت، می تواند از بسیاری از بیماری ها جلوگیری نماید.



دکتر سارا مکرم

منبع: کلینیک دامپزشکی دکتر مکرم - مطالب آموزشی لاک پشت