کفتار راه راه/ Hyaena hyaena

[hsoonheb]

کفتار راه راه/ Hyaena hyaena

فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	پستانداران
راسته:	گوشت خوارسانان
تیره:	کفتاران
سرده:	Hyaena

کفتار راه راه گونه ای از خانواده کفتارها است که در شمال و شرق آفریقا، قفقاز، آسیای میانه، غرب آسیا و جنوب آسیا زندگی می کند. کفتار راه راه تنها کفتاری است که در خارج از آفریقا به طور طبیعی زندگی می کند.این حیوان با توجه به کاهش جمعیت جهانیش به کمتر از ده هزار کفتار بالغ، و کاهش جمعیت طعمه هایش در درجه حفاظتی در مرز تهدید قرار گرفته است. کفتار راه راه در وهله اول لاشه خوار است اما برخی از آن ها به شکار نیز می پردازند. این حیوان تک همسر است و نر و ماده هر دو در پرورش توله ها مشارکت دارند.کفتار راه راه حیوانی شب گرد است و فقط در تاریکی کامل خود را آفتابی می کند و قبل از طلوع خورشید هم به پناهگاهش باز می گردد. این جانور هنگام مواجهه با حمله ممکن است خود را به مردن بزند و به همین جهت به ترسویی مشهور است با این حال مشاهده شده که در مقابل درندگان بزرگ تر از خود همچون پلنگ بر سر طعمه و غذا درگیر شده و از خود دفاع کرده است.

این حیوان یک گوشتخوار متوسط جثه با سری نسبتاً بزرگ است که قسمت جلویی بدنش بسیار پدرقدرت تر از قسمت پایانی آن است. پاهایی بلند با چهار انگشت در هر پا دارد. وزن آن حدود ۳۵ تا ۴۵ کیلوگرم است. موهای بلندی دارد که در تابستان کوتاهتر از زمستان است. رنگ آن ها در بغل، پاها، و پشت سفید-خاکستری مایل به قهوه ای کمرنگ با نوارهای متقاطع سیاه است. این نوارهای سیاه در زمان خشم یا ترس حیوان در قسمت گردن و پشت سیخ سیخ شده و ظاهری بزرگ تر و ترسناک تر به حیوان می بخشند. دم آن ها حدود ۴۰ سانتی متر طول دارد و به رنگ سیاه و خاکستری است و در برخوردهای اجتماعی با کفتارهای دیگر شق می شود. نرها و ماده ها ظاهری شبیه به هم دارند هرچند نرها کمی بزرگترند. با این که از نظر ظاهری تا حدی به سگ ها شباهت دارند اما از نظر روابط تکاملی به گربه سانان نزدیکترند.

ویژگی ها

کفتار راه راه معمولاً در غارهای طبیعی کنام دارد که معمولا آن ها را بزرگتر می کند به طوری که گاهی از چند قسمت تشکیل می شود. در صورتی که غار طبیعی در محیط پیدا نشود، پناهگاه حیوانات دیگری چون گورکن و تشی را اشغال می کند. با توجه به اینکه کفتارها غذای خود را در لانه شان جمع می*کنند، لانه های کفتارها ارزش باستان شناسی زیادی دارد و بسیاری از اوقات نشانه هایی از حیات وحش حاضر در محل در دوره های زندگی انسان در یک منطقه را در آن ها می توان مشاهده کرد.

کفتار راه راه همه چیزخوار است اما مهمترین قابلیت آن شکستن استخوان های بزرگ برای بیرون کشیدن مغز استخوان است. بیشتر به عنوان لاشه خوار شناخته می شوند و از طعمه های گوشتخواران بزرگ تر یا لاشه حیوانات اهلی و وحشی مرده تغذیه می کنند. در عین حال قابلیت شکار حیوانات کوچک مثل لاک پشت، جوجه تیغی، و خرگوش را هم دارند و گاهی از حشرات هم تغذیه می کنند. گاه ددیه شده که آن ها به حیوانات بزرگتر زخمی به ویژه دام های جوان اهلی حمله ور شده و آن را شکار کرده اند. در نواحی ساحلی از بی مهرگان دریایی هم تغذیه می کنند و لاشه آبزیان مرده به ساحل نشسته را هم می خورند. کفتار راه راه همچنین بخش قابل توجهی از جیره غذایی خود را به گیاهان اختصاص می دهد و مشتاق محصولات کشاورزی به ویژه خرما، صیفی جات و میوه ها است. معروف است که کفتارها گورهای کم عمق را هم برای خوردن اجساد باز می کنند و مدارکی هم در این زمینه وجود دارد و استخوان های انسان در لانه های آن ها پیدا شده است. در بسیاری از مناطق مردم از کفتارها می ترسند هرچند مدارک قابل اعتماد ناچیزی از حمله آن ها به انسان موجود است، با این حال در ادبیات محلی داستان های زیادی در مورد کشت انسان ها توسط کفتار به چشم می خورد.

کفتارها عموما از تماس با انسان می ترسند و حتی در مواقعی که مورد حمله قرار گرفته باشند به ندرت دیده شده که برای گاز گرفتن مهاجم تلاش کنند. هرینگتون گزارش داده که زمانی در شرق ایران یکی از تفریحات رایج شکار کفتار با دست خالی بوده؛ به این صورت که چند مرد به غار کفتارها رفته و پس از یک درگیری مختصر که شامل غرش های متقابل مردان و کفتارها می شده، کفتارها طناب پیچ در اختیار شکارچیان قرار می گرفته اند. کفتار راه راه همچنین گاه رام شده و به عنوان حیوان خانگی نگهداری می شود و در مصر باستان از آن ها برای شکار استفاده می شد. آزبرن و هلمی از خوردن گوشت کفتار در شبه جزیره عربستان و شمال آفریقا تا زمان حاصر خبر داده اند و اعضای مختلف بدن آ ن ها هم به عنوان طلسم و درمان های پزشکی قدیمی استفاده می شده است.

امروزه تهدید اصلی علیه کفتارها تصادفات جاده ای است چرا که آن ها شب هنگام برای خوردن کشته های تصادفات جاده ای به خیابان می آیند، تیراندازی و مسموم سازی آن ها و همچنین مصرف زباله های حاوی مواد شیمیایی سمی از دیگر خطرات موجود بر سر راه این حیوان است

زیستگاه

کفتارهای راه راه در شمال آفریقا و جنوب غرب آسیا زندگی می کنند این در حالیست که هر سه نوع کفتار دیگر یعنی کفتار خال دار، کفتار قهوه ای و کفتار گرگ خاکی فقط بومی آفریقا هستند. محدوده زیستگاهی کفتارهای راه راه در آسیا از شبه جزیره عربستان به سوی ایران، افغانستان، بلوچستان و از آسیای صغیر به سوی جنوب آسیای میانه امتداد پیدا می کند. در ایران در بخش های مختلف کشور دیده می شوند اما در مجموع در سواحل خلیج فارس جمعیت بیشتری دارند و در بخش های شمالی کشور کمتر دیده می شوند.

در دوره های ماقبل تاریخ کفتار خال دار نیز در خاورمیانه و بخش های دیگر اوراسیا زندگی می کرد که نسل آن امروزه در این مناطق منقرض و به آفریقا محدود شده است. از حدود ۳میلیون سال پیش تا نیم میلیون سال پیش یک گونه بسیار بزرگتر و اکنون منقرض شده کفتار با نام علمی Pachycrocuta brevirostris هم از گوشتخواران عظیم الجثه اوراسیا بود.

تاریخ طبیعی این حیوان در ایران مطالعه نشده و هر چه دربارهٔ کفتارهای راه راه آسیایی دانسته است از تحقیقات در مورد کفتارهای شوروی است.

روابط با شکارچیان دیگر

کفتارهای راه راه رقیب گرگ خاکستری در آسیای میانه محسوب می شوند. در آسیای میانه بیشتر جیرهٔ غذایی کفتارها از لاشه های شکارهای گرگ تأمین می شود. در نبردهای یک بر یک کفتار راه راه بر گرگ برتری دارد اما گرگ ها به طور جمعی می توانند کفتار را از لاشه اش برانند. هر دو حیوان در موارد اتفاقی کنام خود را با دیگری تفسیم می کنند. روباه های قرمز هم ممکن است بر سر لاشه های بزرگ با کفتارها رقابت کنند. روباه ها ممکن است به کفتار برای دسترسی به قسمت های بازنشده لاشه راه بدهند چرا که دندان های پرقدرت کفتار توان باز کردن گوشت هایی را دارد که برای روباه بسیار دشوار است. روباه ها با استفاده از اندازه کوچک و چابکی بالای خود می توانند مزاحم کفتارها شده و خود را از حملات او دور نگه دارند. گاهی اوقات وقتی حتی غذایی در کار نیست روباه ها به آزار کفتارها اقدام می کنند و برخی از آن ها نیز جان خود را در این راه از دست می دهند.



منبع : ویکی پدیا